Shodibekov Davronbek Islomovich Shodibekova Dildor Abduraxmanovna

Tashkiliy strukturasining yangi tashkiliy formalari 
Yangi tashkiliy formalardan biri ―bozor koalitsiyasi‖ strukturasi 10.3.-rasmda 
ko‗rsatilgan.Ushbu tashkiliy struktura boshqarish markazi va bir necha maxsus 
kompaniyalarning gorizontal formada birlashishidan tashkil topadi. Bu 
strukturaning yadrosini barcha funksional bo‗limlar, ya‘ni ishlab chiqarish, texnik 
xizmat ko‗rsatish va boshqa bo‗limlarni faoliyatini muvofiqlashtirib turuvchi 
marketing bo‗limi tashkil qiladi. 
Bunday ―bozor koalitsiyasi‖ struktasi asosida tuzilgan kompaniyalar shakli ko‗p 
tarqalgan emas. Ba‘zi yapon kompaniyalarida ushbu yangi tashkiliy formaning 
elementlari mavjud. 
AQSH chakana savdo shaxobchalariga tovar yetkazib 
beruvchi ―Vomboy Companu‖ tashkiliy strukturasi bozor koalitsiyasi asosida tashkil 
qilingan, ya‘ni 20.3.-rasmda berilgan strukturaga o‗xshashdir.
(10. 3–rasm) 

---

165 
10.-3.rasm. ―Bozor koalitsiyasi‖ tashkiliy strukturasi. 
Manba:Ravi S. Achrol, Evolution of the Marketing Organization New Formsfor turbulent Environments
e ―. 
Journal of marketing, Oktober 1991, p.88. 
Bu kompaniya mebel qo‗shimcha qismlarini yetkazib beruvchilarni o‗zida 
birlashtirgan. Mebelni barcha qismlarini turli ishlab chiqaruvchilar yig‗uvchi sexga 
yetkazib beradilar, u yerda yig‗ilib, so‗ngra magazinlarga topshiriladi. 
Bizning fikrimizcha
, ushbu ―bozor koalitsiyasi‖ struktasini-turli mulk formasi 
asosida tashkil topgan 
kichik biznes korxonalarda 
tashkil qilish maqsadga 
muvofiqdir. 
Shunday qilib, bunday tashkiliy struktura bir maqsadni amalga oshirish uchun 
birlashgan mustaqil kompaniyalar birlashmasidan iborat bo‗lib, ular o‗z ichiga ushbu 
kompaniyalar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi koordinator va ma‘lum maxsus 
funksiyalarni bajaruvchi elementlarni oladi. Ushbu strukturani ―to‗r‖ ko‗rinishida 
tasavvur etish mumkin, strukturaning asosiy maqsadi ishtirokchilar resurslari 
intelektidan aniq maqsad yo‗lida oqilona foydalanishdan iboratdir. 
Ishlab 
chiqarish 
tеxnolo-
giyasi
1 
Ishlab 
chiqarish 
tеxnolo-
giyasi 2 
Ishlab 
chiqaruvc
hi 1 
Ishlab 
chiqaruv
chi 2 
Markеting 
Markеting 
Pеrsonal funktsiyasi 
Tadќiќot va
Moliyaviy 
To`plash 
ќayta ishlash
analiz 
Istе'molchi 
Tarqatish 
Istе'molchi 

---

166