Shkalalar Kelvin

Modda va uning holati
Harorat shkalasi
K (kelvin)	ºC (selsiy)	ºR (rankin)	ºF (farengeyt)
Vodorodning uchlanma nuqtasi	13,8033	?259,3467	24,8459	?434,8241
Neonning uchlanma nuqtasi	24,5561	?248,5939	44,2010	?415,4690
Kislorodning uchlanma nuqtasi	54,3584	?218,7916	97,8451	?361,8249
Argonning uchlanma nuqtasi	83,8058	?189,3442	150,8504	?308,8196
Simobning uchlanma nuqtasi	234,3156	?38,8344	421,7681	?37,9019
Suvning uchlanma nuqtasi	273,16	0,01	491,69	32,02
Galliyning erish nuqtasi	302,9146	29,7646	545,2463	85,5763
Indiyning qotish nuqtasi	429,7485	156,5985	773,5473	313,8773
Qalayning qotish nuqtasi	505,078	231,928	909,140	449,470
Ruxning qotish nuqtasi	692,677	419,527	1246,819	787,149
Alyuminiyning qotish nuqtasi	933,473	660,323	1680,251	1220,581
Kumushning qotish nuqtasi	1234,93	961,78	2222,87	1763,20
Oltinning qotish nuqtasi	1337,33	1064,18	2407,19	1947,52
Misning qotish nuqtasi	1357,77	1084,62	2443,99	1984,32

Harorat birliklari
Kelvin (K)
Kelvin SI xalqaro birliklar tizimida asosiy birliklardan biri sanaladi. Belgilanishi K bo‘lib, unga daraja belgisi, ya'ni, qo‘shib yozilmaydi. Kelvin birligini 1848-yilda ingliz fizigi Uilyam Tomson (lord Kelvin) fanga taklif qilgan.
Yuqorida ham aytilganidek, 1 K bu - suvning uchlanma nuqtasi termodinamik haroratining 1/216,15 qismiga teng. Bir daraja kelvin qiymati 1 daraja selsiy qiymatiga teng bo‘ladi. Kelvin shkalasi bo‘yicha suvning muzlash harorati 273,15 K ni tashkil qiladi. Bu selsiy bo‘yicha nol daraja (0 °C) demakdir.
Kelvin asosan ilmiy manbalarda, harorat qiymati imkon qadat maksimal aniqlikda, yoki, mutlaq nisbatda ifodalanishi talab etiladigan o‘rinlarda qo‘llaniladi. Kundalik turmushda va texnikda qo‘llash uchun kelvin birligi biroz noqulaydir. o‘lchov va Tarozilar Xalqaro Konferensiyasi kelvin uchun yaqin yillar ichida yangi ta'rif ishlab chiqishi kutilmoqda. Rejaga ko‘ra, kelvin birligi endilikda Bolsman doimiysi bog‘liq holda qayta aniqlash va ta'riflash maqsad qilingan. Bu O‘TXQning SI tizimidagi birliklarni fundamental fizik konstantalar vositasida ifodalashga bo‘lgan urinishlaridan biri sanaladi.
Selsiy
Selsiy hozirgi kunda dunyoning aksariyat mamlakatlarida kundalik turmushda va sanoatda keng qo‘llanayotgan qulay birlik bo‘lib, uni 1742-yilda shved olimi Andreas Selsiy fanga taklif qilgan. Birlik daraja ko‘rsatkichi - va ºC harfini yonma-yon yozgan holda, ºC tarzida ifodalanadi. Selsiy shkalasida tayanch nuqtalari bu - suvning muzlash harorati 0 ºC va suvning qaynash harorati 100 ºC deb qabul qilingan.
Lekin selsiy shkalasi aniqlik borasida muayyan shart-sharoitlarni talab qiladi. Bunda masalan suvning muzlash harorati ushbu suvning tarkiban toza bo‘lishiga ham bog‘liq bo‘ladi. Qolaversa, suvning qaynash harorati ham atmosfera bosimiga uzviy bog‘liq bo‘ladi. XHSh-90 ga binoan, sof suvning muzlash harorati 0 ºC dan biroz past, qaynash darajasi esa 99,974 ºC ni tashkil qiladi. Shunga qaramay, ushbu aniqlik kundalik turmushdagi maishiy foydalanish uchun yetarli aniqlik hisoblanadi. Selsiy darajasi hozirda Myanma, Liberiya va AQSHdan tashqari barcha mamlakatlarda keng ommalashgan harorat shkalasidir.
Farengeyt (ºF)
Farengeyt shkalasini 1724-yilda Gollandiyalik Gabriel Farengeyt taklif qilgan. ºF belgisi bilan ifodalanadi. Farengeyt shkalasining tayanch nuqtalari sifatida suvning muzlash harorati 32 ºF va odam tanasining harorati 96 ºF deb qabul qilingan. Farengeyt shkalasi chiziqli shkala emas va undan foydalanishda kasr sonlar bilan ishlash va kasrlar ustida amallar bajarish kerak bo‘ladi. Shu sababli farengeyt shkalasi va birligi foydalanishda ancha noqulaydir. Shunga qaramay, AQSHda va Karib havzasi mamlakatlarida aynan ushbu shkala ommalashgan.
Farengeyt shkalasining eng g‘alati va noqulay tomoni - uning yuqori chegarasi odam tanasining haroratiga bog‘langanligidir. Lekin bu amalda unchalik ham yaxshi yechim emas va odam tanasining harorati sog‘lom va kasal odamlarda turlicha bo‘lishi mumkin. Shu sababli, hozirgi vaqtda farengeyt shkalasining tayanch nuqtalari qayta ko‘rib chiqilgan va unda yuqori tayanch nuqtasi sifatida, odam tanasi haroratidan voz kechilgan. Buning o‘rniga, suvning qaynash harorati farengeyt shkalasi bo‘yicha 212 ºF bo‘lishi belgilab qo‘yilgan. Yangi ta'rifga binoan, farengeyt shkalasi bo‘yicha odam tanasi harorati 98 ºF ni tashkil qiladi.