Shilgan hamda rezerv kapitali

9340 “O‘tgan yillar foydasi” - bu passiv va vaqtinchalik schyotning kreditida 
hisobot yilda aniqlangan o‘tgan yillarning foydasi aks ettiriladi. Bunday foyda bo‘lib, 
masalan, muddatidan oldin hisobdan chiqarib yuborilgan debitorlik qarzlarning tiklangan 
yoki kelib tushgan summasi, ortiqcha hisoblab yuborilgan harajatlarni kamaytirilishi va 
boshqalar hisoblanadi. Bunda mos ravishda o‘tgan yillar foydasini tiklanganligini 
ko‘rsatuvchi schyotlar debetlanadi, masalan 5010 “Kassa”, 5110 “Hisob-kitob schyoti”, 
5210 “Valyuta schyoti”, 4000 “Olinadigan schyotlar” va boshqa schyotlar. Yil yakunida
9340- schyotning kreditida to‘plangan summa uning debetiga va 9900 “ Oxirgi 
moliyaviy natija” schetining kreditiga yoziladi va shu asosda u yopiladi. 
•
9350 “Qisqa muddatli ijaradan olingan daromadlar” – ushbu passiv va 
vaqtinchalik schyotning kreditida qisqa muddatli ijaradan olingan daromad summasi 
4820 
“Qisqa 
muddatli 
ijara 
bo‘yicha 
olinadigan 
to‘lovlar” 
schyoti 
bilan 
korrespondensiyalashgan holda aks ettiriladi. Yil yakunida 9350- schyotning kreditida 
to‘plangan summa uning debetiga va 9900 “ Oxirgi moliyaviy natija” schetining 
kreditiga yoziladi va shu asosda u yopiladi. 
•
9360 “Kreditorlik va deponentlik qarzlarni hisobdan chiqarilishidan olingan 
daromadlar” – ushbu passiv va vaqtinchalik schyotning kreditida muddatida (3 yildan 
PDF created with pdfFactory trial version 


Favqulotdagi harajatlar deganda yuz berishi doimiy harakterga ega bo‘lmagan, 
kutilmagan tasodif va hodisalardan ko‘rilgan zararlar tushuniladi. Bularga davlat 
qonunlarini o‘zgarishi, tabiiy ofatlar, revolyutsion o‘zgarishlar natijasida vujudga kelgan 
zararlar kiradi. 
Korxona harajatlari bo‘yicha buxgalteriya hisobining asosiy vazifalariga quyidagilar 
kiradi: 
•
harajatlarni ularning mohiyatini ochib beruvchi mezonlariga mos ravishda
hisobga olish; 
•
korxona harajatlarini to‘g‘ri turkumlash va guruhlarga ajratish; 
•
korxona harajatlarini to‘g‘ri, o‘z vaqtida va tegishli boshlang‘ich hujjatlar bilan 
rasmiylashtirish ; 
•
korxona harajatlari bo‘yicha hisobotlar ma’lumotlari va hisob ma’lumotlarini 
to‘liq uyg‘unligini ta’minlash; 
•
kelgusi davr va muddati uzaytirilgan harajatlarni to‘g‘ri va o‘z vaqtida sotish 
tannarxi , davr harajatlari va moliviy faoliyatga doir harajatlarga kiritish; 
•
tugallanmagan ishlab chiqarishga to‘g‘ri keladigan harajatlarni to‘g‘ri va o‘z 
vaqtida hisobga olish , ularni belgilangan muddatlarda qayta ro‘yxatdan o‘tkazish 
(inventarizatsiya qilish) va sotish tannarxiga to‘g‘ri kiritilishini ta’minlash; 
•
sotish tannarxini, davr harajatlarini oshib ketishiga sabab bo‘luvchi noratsional 
chiqimlarni vujudga kelish sabablari va aybdorlarini topish, bunday chiqimlarga yo‘l 
qo‘ymaslik uchun ma’sul shaxslar faoliyatini doimiy nazorat qilish; 
•
mavjud zaxiralar va vositalaridan unumli foydalanish ustidan nazorat o‘rnatish; 
•
harajatlarni soliq solish bazasi ob’ekti sifatida to‘g‘ri shakllantirish;
•
harajatlarni hisoblash tamoyiliga muvofiq ular yuz bergan vaqtdan boshlab tan 
olish va tegishli schyotlarda aks ettirish; 
•
harajatlarni moliyaviy hisobotda to‘g‘ri aks ettirish va boshqalar