Shikastlangan kishilarga dastlabki tibbiy yordam

Sil’vester usuli.
Bemor 
chalqancha yotadi. Bemorning 
bilak kaft ustidan ushlanadi va 
kuch bilan yuqoriga ko‘tariladi, 
so‘ngra qo‘llarni ko‘krak 
qafasiga tushiriladi va uni 
qattiq bosiladi (nafas 
chiqariladi). Minutiga 14-16 
marta shunday harakat qilinadi.
Sholler usuli
. Qovurg‘a 
yonlarini qo‘llar bilan yon 
tomonga cho‘ziladi (nafas 
olinadi), so‘ngra qisiladi (nafas 
chiqariladi). 

---

Og‘izdan og‘izga yoki og‘izdan burunga havo
puflash usuli sun’iy nafas oldirishning eng ta’sirchan
oddiy usullaridan hisoblanadi. Bemorning boshini orqaga
ko‘proq engashtirib chalqancha yotqiziladi. Buning uchun
bemorning
kuraklari
ostiga
boshiga
o‘xshatib
yumaloqlangan kiyim-bosh yoki mato quyiladi. Bemor
burnini barmoqlar bilan qisiladi., og‘ziga ro‘molcha yoki
doka yopiladi va chuqur nafas olib, havoni bemorning
og‘ziga puflanadi.
Sun’iy nafas oldirish mustaqil nafas olish
tiklanguncha cheklanmagan holda uzoq muddat (bir
necha oy) amalga oshirilishi mumkin.
Sun’iy nafas oldirish bemorni tabiiy nafas olish
tiklanganidan keyin yoki vrach ko‘rsatmasiga
muvofiq
to‘xtatiladi.
Agar shu usullar ish bermasa, ya’ni nafas olish
tiklanmasa, yurakni massaj qilish usulini, qo‘lda yoki
sun’iy nafas oldirish vositasini qo‘llash lozim.

---

Yurak faoliyatining to‘xtashi.
Yurak faoliyatining to‘xtashiga yo‘l qo‘ymaslik
uchun sun’iy nafas oldirish bilan birga yurakni bevosita yopiq massaj qilish zarur.
Shikastlanganni qattiq o‘ringa (pol, stol, kushetka)ga chalqancha yotqiziladi. Bir qo‘l kafti
tush suyagining uchdan bir pastki qismiga, ikkinchi kaft birinchisining orqasiga qo‘yiladi,
qo‘llar tirsak bo‘g‘imlarida yozilgan bo‘lishi kerak. Minutiga 50-60 martadan qilinadi. Tush
suyagini bosilganda u 3-4 sm ga umurtqa poronasiga tomon siljiydi. Bunda yurak qisiladi
va undan qon arteriyaga tushadi.

---