Шийше өндириў технологиясы

Шийше өндирисиниң шийки заты

• Шийше таярлаў ушын тийкарғы шийки зат кварц қумы, известняк, сода ҳәм натрий сульфаты болып табылады. Шийше ушын пайдаланылатуғын жоқары сапалы ақ қумның курамында аз муғдарда араласпалар жүреди, атап айтқанда темир оксиди, ол шийшеге жасыл рең береди. Шийше таярланыўшы шихтаға сода, натрий сульфаты, поташ қосылады, олар шийше писириў температурасын пәсейтеди ҳәм шийше пайда болыў процессин жеделлестиреди. Таза қум SiO2 ҳәм сода Na2CO3 араласпасын писиргенде онша мөлдир емес шийше тәризли Na2SiO3, суўда ерийтуғын (ериўши шийше) масса пайда болады. Шихтаға известняк СаСО3 ямаса доломит түриндеги СаО киргизиў арқалы шийше суўда еримейтуғын болады. Шийше массасының жабысқақлығы химиялық қурамға байланыслы болады: SiO2, Al2O3, ZrO2 оксидлери жабысқақлықты арттырады, Na2O, CaO, Li2O оксидлери, керисинше оны кемейтеди.

• Шийше таярлаў процессинде шихтаның қурамына, шийшеге арнаўлы қәсийетлерди бериўши бирикпелер киргизиледи. Шихтаға каолин ҳәм дала шпаты түринде киргизилетуғын, глинозем Al2O3, механикалық беккемлигин, сондай–ақ термикалық ҳәм химиялық шыдамлылығын асырады. Кремний диоксидиниң бир бөлимин бор ангидриди В2O3 менен алмастырғанда шийше писириў тезлиги артады, тынықландырыў жақсыланады ҳәм кристалланыўға бейимлиги пәсейеди. Тийкарынан оптикалық шийше ҳәм хрусталлар таярлаўда киргизилетуғын қорғасын оксиди РbО жақтылықты сындырыў көрсеткишин жоқарылатады. Цинк оксиди ZnO шийшениң сызықлы кеңейиўиниң температуралық коэффициентин пәсейтеди, усының ақыбетинде оның термикалық шыдамлылығы артады.

• Декоратив реңли шийше ислеп шығарыўда болса бояўшы затлар ретинде мыс, хром, темир, кобальт ҳәм басқада металлардың оксидлеринен пайдаланылады.
• Қосымша шийки зат материаллары өзиниң атқаратуғын ўазыйпасына қарай төмендеги топарларға бөлинеди: ағартыўшылар (освети-тели) – шийше массасынан газ көбикшелерин сапластырыўға бейимлестириўши затлар (натрий сульфаты, плавикли шпат); реңсизлендириўши-лер – шийше массасын реңсизлендириўши затлар; гүңгиртлестириўшилер – шийшениң мөлдирлигин сапластырыўшы затлар.