Shifokor va bemor fanidan «Shifokor va bemor» oquv qo’llanma

3. Yatrogeniya turlari.
 Barcha yatrogeniyalarni quyidagi rubrikalarga taqsimlash mumkin.
1. Dori-darmonlar natijasidagi yatrogeniyalar;
2. Diagnostik - asbob-uskunali yatrogeniyalar;
3. Xirurgik yatrogeniyalar;
4. Narkoz – og’riqsizlantirish yatrogeniyalari;
5. Buzuq texnik asboblardan foydalanish oqibatida vujudga keladigan
yatrogeniyalar;
 6. Transfuzion - infuzion yatrogeniyalar;
7. Septik yatrogeniyalar;
8. Nurlar oqibatida vujudga keluvchi yatrogeniyalar;
9. Reanimatsion yatrogeniyalar;
10.Profilaktik yatrogeniyalar;
11 .Informasion - ma'lumot yatrogeniyalar;
12.Boshqalar
Amaliyotda eng kop uchraydigan yatrogeniya turi bu informasion -
ma'lumot yatrogeniyalardir. Bu asosan noto’g’ri muloqotdan yuzaga keladigan
yatrogeniyaning bir turidir. Medikamentoz, ya'ni dori darmonlar ta’sirini yaxshi
bilmasdan qo’llash va ularni bemor organizmi qanday qabul qilishini o’rganmay
ishlatish natijasida vujudga keladigan yatrogeniyalarni orasida eng ko’p
uchraydigani teri va shilliq pardalar shikastlanishidir. Bunday dori - darmon
toksikodermiyalari o’zining ko’rinishi, kechishi bo’yicha ko’pincha ma'lum teri
kasalliklari singari kechadi.Yuqorida ko’rsatib o’tilgan patologik xolatlar ichida
xamma soxa shifokorlarini diqqatini jalb etuvchisi toksik epidermal nekrolizdir

---

41
(Layel sindromi). Chunki bu xolat juda tez shakllanib og’ir kechadi va yomon
oqibat bilan tugaydi.
Nazorat savollari:
1.
Yatrogeniya tushunchasiga ta’rif bering.
2.
Yatrogeniya muammosining dolzarbligi nimada?
3.
Yatrogeniya turlari va ularni kelib chiqish sabanlari.
4.
Yatrogeniyani tibbiyot xar xil ixtisosliklarida uchrashi
variantlari.
5.
Yatrogeniyani xozirgi zamon tibbiyotida uchrash sabablari.
6.
 Yatrogeniyani kasalliklar tanatogenezidagi o’rni.
7.
Yatrogeniyani oldini olish chora tadbirlari.