Shaxsdagi agressiv xulq motivatsiyasi

2 Ijtimoiy xulq tushunchasi
Ijtimoiy xatti-harakatlar-bu ijtimoiy guruhlar foydasiga yo'naltirilgan shaxsning xatti-harakati. Antisosyal xatti-harakatlarga qarshi. Ijtimoiy, xulq-atvorni boshqa odamning manfaati uchun va mukofot umidisiz amalga oshiriladigan deb ta'riflash mumkin.
Altruizm - bu shaxsning qadriyat yo'nalishlari tizimi, bu erda yo'naltirilgan baholashning Markaziy motivi va mezoni boshqa shaxs yoki ijtimoiy jamoaning manfaatlaridir. Altruizmning Markaziy g'oyasi fidoyilik g'oyasi haqiqiy mukofot manfaati uchun amalga oshiriladigan pragmatik yo'naltirilgan faoliyat sifatida. Altruizm umuman shaxsning xulq-atvorini belgilaydigan ongli yaxlit yo'nalishga aylanishi mumkin; keyin u shaxs hayotining ma'nosiga aylanadi. Altruizmning absolyutizatsiyasi uning qadrsizligi kabi noto'g'ri. Shaxsning altruistik xatti-harakatlarining haqiqiy ahamiyati boshqa odamlar bilan bo'lgan munosabatlarning mohiyati bilan belgilanadi. Altruizm insoniylikning ijtimoiy-psixologik namoyishi, shuningdek, odamlarning kundalik aloqasi va faoliyatida harakat qilishi mumkin. Altruizmning namoyon bo'lish mexanizmi muayyan xavfli vaziyatlarda (masalan, o'z hayoti evaziga bolani qutqarish) amalga oshiriladigan vaziyatli altruistik munosabat bo'lishi mumkin.
Yordam, altruistik yoki ijtimoiy xatti-harakatlar deganda boshqa odamlarning farovonligiga qaratilgan har qanday harakatlar tushunilishi mumkin. Ushbu harakatlar juda xilma-xildir. Ularning oralig'i (sho'rni uzatish kabi) vaqtinchalik xushmuomalalikdan tortib, xavf ostida bo'lgan, qiyin yoki og'ir vaziyatga tushib qolgan odamga, o'z hayoti evaziga uni qutqarishga qadar yordam beradi. Shunga ko'ra, o'z qo'shnilariga yordam beradigan xarajatlar o'lchanishi mumkin: e'tibor, vaqt, mehnat, pul xarajatlari, istaklari va rejalarini fonga surish, fidoyilik.
Yordam, altruistik yoki ijtimoiy xulq-atvor odatda boshqa odamlarning farovonligiga qaratilgan har qanday harakatlar deb tushuniladi. Ushbu harakatlar ko'pincha juda xilma-xildir. Ularning diapazoni xushmuomalalikdan, xayriya faoliyatidan xavf ostida bo'lgan, qiyin yoki baxtsiz vaziyatga tushib qolgan odamga va hatto o'z hayoti evaziga qutqarilishiga qadar yordam berishi mumkin.
Ijtimoiy xatti-harakatlar yordamchining xarajatlari bilan baholanishi va o'lchanishi mumkin. Masalan, diqqat intensivligi, vaqt hajmi, mehnat miqdori, pul xarajatlarining ahamiyati, fonga surish yoki istak va rejalaridan voz kechish, fidoyilik. G. Myurrey o'zining motivlar ro'yxatida yordam faoliyati uchun maxsus asosiy sababni kiritdi va uni g'amxo'rlik deb atadi. Unga mos keladigan harakatlarning o'ziga xos xususiyatlari u quyidagicha ta'riflaydi: "hamdardlik bildiring va yordamsiz boshqaning ehtiyojlarini qondiring - bola yoki zaif, cho'loq, charchagan, tajribasiz, zaif, kamsitilgan, yolg'iz, rad etilgan, kasal, mag'lubiyatga uchragan yoki ruhiy tartibsizlikni boshdan kechirgan. Boshqalarga xavf ostida yordam berish. Boqish, parvarish qilish, saqlash, tasalli berish, himoya qilish, tinchlantirish, parvarish qilish, davolash.
V. Mak-Daugall o'ziga xos" ibtidoiy passiv hamdardlik " ni eslatib o'tadi, keyinchalik bu instinktga o'xshash motivatsion dispozitsiyada homiylik va ota-ona qaramog'ida (yosh bolalarni boqish, himoya qilish va yashirish) aks ettirilgan.
J. Makouli va I. Berkovits altruizmni "tashqi mukofotni kutmasdan boshqa odamning manfaati uchun qilingan xatti-harakatlar"deb ta'riflashadi.
Biroq, oxir-oqibat boshqasiga foyda keltiradi va shuning uchun birinchi qarashda yordam faoliyati sifatida namoyon bo'ladi, ammo shunga qaramay, butunlay boshqa haydovchilar tomonidan aniqlanishi mumkin. Ba'zi hollarda, yordamchining birinchi navbatda yordam ob'ektining manfaati uchun g'amxo'rlik qilishiga, ya'ni ular qanday qilib altruistik impulslar tomonidan boshqarilishiga shubha bor.
Hukmron psixologik maktablar, psixoanaliz va o'rganishning klassik nazariyasi, aslida altruistik xatti-harakatlarning namoyon bo'lish ehtimoli haqida juda shubha bilan qarashdi, chunki ular hatto oxir-oqibat sub'ektning muayyan maqsadlariga erishishga xizmat qilishiga ishonishgan.
Psixoanaliz altruistik xatti-harakatlarning orqasida joylashgan istaklarni qidirdi. Ta'lim nazariyasi uchun fundamental hedonistik printsipga ko'ra, yordam beruvchi mavzu har doim ijobiy mustahkamlash muvozanatiga ega bo'lishi kerak edi. Xususan, "altruizm paradoksi"deb nomlangan hodisa qayd etilgan. Bu, odatda, yordam beruvchi o'z harakati bilan shaxsan o'ziga zarar etkazganda va ayniqsa diqqatga sazovordir, ko'pincha bu zararni oldindan bashorat qilganda-u yordam berishdan bosh tortmaydi. Buning mumkin bo'lgan izohi shundaki, tashqi kuchlar bo'lmasa, yordamchi (hamdardlik, rahm-shafqat, hamdardlik) oxir-oqibat o'zini beg'araz harakati uchun qo'llab-quvvatlaydi.
Ijtimoiy xulq-atvorning namoyon bo'lishi ko'plab omillarga bog'liq:
1. vaziyatni idrok etish, baholash va sharhlash. Misol uchun, tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, potentsial yordam mavzusi bo'lgan shaxs, birinchi navbatda, vaziyat bilan yaqindan tanishish va nima bo'layotganini tushunish kerak, ya'ni kimdir yordamga muhtojligini, qanday xarakterga ega bo'lishi kerakligini va unga shaxsan aralashishga arziydi.
So'rovchi qanchalik ko'p ma'lumotga ega bo'lsa, uning "signalligi" qanchalik baland bo'lsa, vaziyatni vaziyatni yordam berishni talab qiladigan falokat deb talqin qilish ehtimoli shunchalik yuqori bo'ladi. Shunga ko'ra, bu holda uni etkazib berish chastotasi oshadi.
Oddiy yordam holatlaridan farqli o'laroq, favqulodda vaziyatlar etarli va darhol yordam berishni qiyinlashtiradigan bitta holat bilan tavsiflanadi. Bunday holatlar kutilmagan tarzda yuzaga keladi, inson ularga mos keladigan harakatlar rejasiga tayyor emas, chunki baxtsizlik holatlari juda kam uchraydi, bu esa sub'ektga tegishli xatti-harakatlar tajribasini to'plashga imkon bermaydi. Bundan tashqari, bunday holat yordam ko'rsatuvchining holati, sog'lig'i va hayotiga tahdid solishi mumkin, ya'ni.xarajatlar foyda (boshqa shaxs uchun foyda, shu jumladan) nisbatan nomutanosib ravishda yuqori bo'lishi mumkin. Nihoyat, qashshoqlik tez javob talab qiladi va amalda mumkin bo'lgan harakatlar haqida uzoq vaqt mulohaza yuritishga imkon bermaydi (qahramonlik yordamining ko'p holatlari faqatgina yordam bergan kishi nima sodir bo'lishiga aralashish bilan bog'liq xavf haqida o'ylashga vaqt sarflamaganligi sababli sodir bo'lgan). Shunday qilib, to'satdan paydo bo'lgan vaziyat, birinchi navbatda, bunday deb hisoblanishi kerak; bundan tashqari, uning sabablarini va naqd yordam imkoniyatlarini aniqroq baholash kerak va shundan keyingina shaxs javobgarlikni o'z zimmasiga olishi va turli xil yordam imkoniyatlaridan birini tanlashi mumkin. kuchli choralar.
2. xarajatlar va imtiyozlarni tortish. Bunday holda, ijtimoiy xulq-atvorning zaruriy sharti-bu yordam beradigan sub'ektga yordam va yordam ko'rsatilmasa va olingan bilimlarni bir-biri bilan taqqoslashda harakatlar xarajatlari va foydalari nisbatini hisoblash. Bundan tashqari, u tez-tez sodir bo'ladi, aslida, yordam ham hisobga yordam so'rab murojaat uchun xarajatlar va foyda nisbati oladi, ayniqsa, hollarda, yordam ko'rsatmaslik oqibatlari juda muhim bo'ladi qachon. Shu bilan birga, tadqiqot ma'lumotlari shuni ko'rsatadiki, agar odam hayotdan kattaroq bo'lsa, unga qimmatga tushishi mumkin bo'lsa ham, yordam berishga tayyor bo'lishi mumkin".