Sharq va yevropa mamlakatlarida estetik qarashlar tarixi



Download 71,23 Kb.
bet1/4
Sana26.02.2022
Hajmi71,23 Kb.
#469423
  1   2   3   4
Bog'liq
SHARQ VA YEVROPA MAMLAKATLARIDA







SHARQ VA YEVROPA MAMLAKATLARIDA
ESTETIK QARASHLAR TARIXI

Biz bilamizki, o‘tmishda estetik qarashlar, g‘oyalar, fikr- mulohazalar, ta’limot va nazariyalar falsafa fani bag‘rida paydo bo‘ldi. Ayni paytda falsafiy ta’limotlardagi xilma-xil yo‘nalishlar estetik qarashlarning ham turli ko‘rinishi va yo‘nalishlariga kuchli ta’sir o‘tkazib keldi.
Nafosat mohiyati, estetik ong va estetik faoliyat tabiati, san’atning voqelikka munosabati masalalarida turlicha qarashlar paydo bo‘ldi.
Estetik g‘oyalar dastavval qadimgi Sharq o‘lkalarida, jumla- dan, Misr, Mesopotamiya, Bobil, Hindiston, Xitoy, Eron va Turon mamlakatlarida vujudga keldi.





Qadimgi Sharq mamlakatlarining xalqlari bizga meros qilib qoldirgan yozuvlar (Finikiya alifbosi, O‘rxun-Enasoy bitiklari, Xorazm alifbosi, qimmatbaho ma’danlardan ishlangan san’at asarlari, Misrda fir’avn Tutanxamon maqbarasidan topilgan osori-atiqalar, Amudaryo xazinasi, Doro I tasviri solingan oltin buyumlar va boshqalar) qimmatli va bebahodir. Afsuski, mazkur boy estetik meros hozirgacha deyarli o‘rganilmagan va ilmiy jihatdan sharhlab berilmagan.
Qadimgi Yunoniston ziyolilaridan Gerodot Sharq mamla­katlarining ko‘plarida bo‘lib, ular haqida o‘z tarixiy asarlarida bayon qilgan. Qadimgi Sharq estetik qarashlarini o‘rganib, ularni umumlashtirib, nazariy jihatdan yanada boyitish xalqlar tarixida muhim ahamiyatga ega. Boshqa hayot jabhalarida bo‘lganidek, estetik qarashlar tarixida ham qadimgi Sharq mamlakatlari erishgan yutuqlar zaminida Ovro‘po mamlakatlari badiiy madaniyati tarkib topganligi sir emas.
Qadimgi Yunon san’atkorlari va faylasuflari qadimgi Sharq badiiy madaniyati merosiga tayangan holda estetik g‘oyalar va fikr-mulohazalarni ishlab chiqdilar. Shu asos tartibga solingan estetik maktablar hamda oqimlarga zamin bo‘lib xizmat qildi.Qadimgi yunon estetik ta’li- motining ibtidosi mashhur ma- tematik olim va faylasuf Pifagor (eramizdan avvalgi VI—V asrlar), yunon shoiri Homer (eramizdan avvalgi XII—XI asrlar) «Iliada» va «Odisseya» dostonlarida, Aristofan (eramizdan avvalgi 446—385- yillar), Arxilox, Gesiod (eramiz­dan avvalgi XII asr) ning poe- malarida, Sofokl (eramizdan av­valgi 497—406-yillar), Esxil (eramizdan avvalgi 525—456- yillar tragediyalarida, Aflotunning «Dialoglar»ida, Arestotelning «Poetika», «Ritorika» asarlarida insoniy go‘zallik, hayot nafosati, ulug‘vorlik, oliyjanoblik ulug‘langan.




Download 71,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish