«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

xizmat ko‘rsatish tarmog‘i
ni  tashkil  etadi.  Bu  barcha 
tarmoqlar uchun energetika va suv ta’mi noti, transport 
tarmoqlari  va  hudud  umumiy  bo‘lib,  ishlab  chiqarish 
jarayonida  o‘zaro  aloqada  bo‘ladi.  Demak,  iqtisodiy  
rayonlar  ixtisosi  bilangina  emas,  balki  xo‘jalikning 
majmuali rivojlanishi bilan ham ajralib turadi.
Iqtisodiy  rayonning  rivojlanganlik  darajasini 
unda  qanday 
hududiy ishlab chiqarish majmualari 
(HICHM)
 mavjudligi va qay darajada shakllanganidan 
bilish mumkin. U mamlakat miqyosida mablag‘larni 
anchagina iqtisod qiladi, ijtimoiy mehnat unumdorligini 
K
 
= 
M
A
,
84-rasm.  
O‘zbekistonning 
iqtisodiy rayonlari.
http://eduportal.uz

---

108
oshiradi,  tabiat  muhofazasini,  xalqimiz  turmush,  mehnat,  dam  olish 
sharoitlarining yaxshilanishini ta’minlaydi.
HICHM
 
–  shlab ch  qar sh sohas dag  bar cha tarmoqlarga qarashl  
har x l korxonalarn ng b r umum y hududdag  o‘zaro bog‘langan 
uyg‘unl g d r. 
Bunga o‘zaro bog‘langan korxonalarni yagona transport, energetika 
va  qurilish  bazalari  bilan  uyg‘un  (koope rativlash,  kom binatlash 
asosida)  joylashtirilish  hisobiga,  shuning dek,  tabiiy  boyliklardan  va 
ish  kuchlaridan,  ikkilamchi  xomashyo  hamda  chiqindilardan  oqilona 
foydalanish hisobiga erishiladi.
HICHMlar  tab y  boyl klar   ko‘p  hududlarn   tezroq  va  tejaml roq 
o‘zlasht r shga  mkon berad . Har b r HICHM egallagan maydon  va tarmoq-
lar n ng  tark b ga  ko‘ra  boshqas dan  farq  q lad .  Tarmoqlararo  majmualar 
takom llashganl k darajas  bo‘y cha ham b r-b r dan farqlanad . Masalan, ag-
rosanoat majmuy  hamma v loyatlarda shakllan b bo‘lgan. Rangl  metallurg -
ya majmuy  faqat Toshkent viloyatida eng takomiliga yetgan. Samarqand va 
Buxoro viloyatlarida esa shakllanishning quyi bosqichida, Xorazm viloyati 
va Qoraqalpog‘iston Respub likasida deyarli yo‘q. Hududiy ishlab chiqarish 
maj mualarining o‘zaro aloqadorligidan iqtisodiy rayon shakllanadi.