«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Bilimingizni sinab ko'ring:

1. 
   Eroziya deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Seysmik mintaqalar deb nimaga aytiladi?
   
3. 
   Nurashning qanday turlarini bilasiz?
   
4. 
   Zilzila va vulkanlar litosfera plitalarining qayerlarida sodir bo‘ladi?
   
5. 
   Suvda eriydigan tog‘ jinslari tarqalgan joylarda qanday jarayon rivojlanadi?
   
6. 
   Surilma va sel hodisalari qayerlarda keng tarqalgan?
   
7. 
   Siz yashab turgan joyda qanday tabiiy geografik jarayonlar sodir bo‘lib turadi?
   

Zilzila

12 balli seysmik shkalaning qisqacha tavsifi

Ballar	Zilzila kuchi	Qisqacha ta’rifi
1	Sezilmaydi	Faqat seysmik asboblar bilan qayd etiladi.
2	Juda kuchsiz	Ko‘pchilik sezmaydi. Sokin vaziyatdagi odam- largina sezadi.
3	Kuchsiz	Bino ichidagi ayrim odamlargina sezadi.
4	Sezilarli	Bino ichidagi odamlarning ko‘pchiligi sezadi. Uydagi jihozlar harakatga keladi.
5	Kuchsizroq	Bino va mebel tebranadi. Uyqudagilar uyg‘o- nib ketadi.
6	Kuchli	Hamma sezadi. Ko‘pchilik tashqariga chiqish- ga oshiqadi, ba’zi buyumlar turgan yeridan tushib ketadi, ba’zi uylarda suvoqlar ko‘chib tushadi.
7	Juda kuchli	Imoratlar shikastlanadi, g‘ishtli devorlar yoriladi. Xom g‘isht va paxsadan qurilgan ba’zi uylar buziladi, tog‘larda ba’zan qoyalar ko‘chadi.
8	Vayron qiluvchi	Imoratlar kuchli shikastlanadi, tog‘larda suril- malar yuz beradi.
9	O‘ta vayron qiluvchi	G‘isht, betondan ishlangan uylar butunlay yoki qisman buziladi, yer osti quvurlari uziladi. Qoyalar qulab, tepaliklar suriladi, yerdagi yoriqlarning eni 10 sm gacha boradi.
10	Yakson etuvchi	Yer yuzida katta (eni 1 m gacha) yoriqlar paydo bo‘ladi. To‘g‘on va qirg‘oq dambalari ishdan chiqadi, temiryo‘llar bukiladi. Yangi ko‘llar paydo bo‘ladi.
11	Halokatli	Yer yuzida keng va chuqur jarliklar hosil bo‘ladi, yer vertikal va gorizontal yo‘nalishda silkinadi. Tog‘larda qoyalar ag‘dariladi, ko‘prik, to‘g‘on, temiryo‘llar butunlay buzi- ladi.
12	O‘ta halokatli	Yer qiyofasi, relyefi o‘zgaradi. Yer yuzi bur- malanadi, baland qoyalar ag‘dariladi, daryolar o‘zanini o‘zgartiradi.

2.