«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Huquqbuzarlik tushunchasi
Jamiyatga, davlatga va shaxsga qarshi qaratilgan
ayb li qilmish 
huquqbuzarlik
deb ataladi. Huquq buzar lik
qil mish ga (harakat yoki harakatsiz), aybga, hu 
quq qa
qarshi yomon oqibatlikka, qilmish va yomon oqibat-
ning bog‘liqligiga, yuridik javobgarlik asoslariga bo‘li 
-
nadi. Bu qilmishlar 
jinoyat
va 
tartib buzish
deb ataladi.
Ji noyat
– o‘zining ijtimoiy xavfliligi bilan ajralib tura-
di. 
Tartib buzish
–
fuqarolik, ma’muriy, intizomiylarga
bo‘linadi.
Jinoyat eng og‘ir qilmish hisoblanadi. Chunki u
ayb li ijtimoiy, xavfli harakat yoki harakatsizlik natijasi-
da sodir etilib, shaxsga, jamiyat va davlat manfaatiga,
mulkka, tinchlikka va boshqa qonun asosida himoya
I  b o b.  Davlat va huquq nazariyasi
1
Lekin bunday shaxslar jinoyat sodir etsa, javobgarlikdan
ozod bo‘lmaydi.

---

qilinadigan  huquqqa zid munosabatdan kelib chiqadi.
Shaxsning xatti- 
   harakatida huquqni buzish tarkibi
bo‘lsa, bu xatti-harakat ongli shaxs tomonidan sodir
etilib, ijtimoiy xavfli oqibat keltirsagina jinoyat deb
taniladi. Jinoyat tarkibi subyekt, subyektiv tomon,
obyekt, obyektiv to monlarga bo‘linadi.
Tartib buzish yoki nojo‘ya, noo‘rin xatti-harakat-
larga fuqarolik qonunini buzish, majburiyatlarni bajar-
maslik, vaqtida qarzni bermaslik, mulk huquqi qoidala -
rini, bitim qoidalarini buzish va h.k. kiradi. Bunday
nojo‘ya harakat uchun davlat tomonidan ko‘ngilsiz oqi-
batlarni bartaraf qilish choralari qo‘l laniladi.
Ma’muriy huquqni buzishga misol qilib ko‘chada
yurish qoidalariga rioya etmaslik, transportda yurish
qoi dalarini buzish, sanitariya, veterinariya, o‘rmon
xo‘jaligi, baliq tutish, ov qilish kabi qoidalarni buzishni
ko‘rsatish mumkin. Intizomiy tartib buzishga – mehnat
to‘g‘risidagi qonunda ko‘rsatilgan qoidalarga rioya et-
maslik, kor 
xonada o‘rnatilgan ichki mehnat tartib-
qoidalarini buzish, ishga kech kelish, vazifani bajar-
maslik va h.k. kiradi.
Shunday qilib, huquqbuzarlikning to‘rt xili: