«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

Uchinchi bosqich
  insoniyat  jamiyatining  kelib  chiqishiga  bog‘liq. 
Bundan  taxminan  40–50  ming  yillar  avval  boshlanib,  hozirgi  vaqtgacha 
davom  etmoqda.  Uchinchi  bosqich  insoniyat  jamiyati  kelib  chiqishi  va 
rivojlanishiga  bog‘liq  bo‘lgani  uchun  uni  noogenez  davri  deyiladi.
Biogenez bosqichi.
  Yerda  biosfera  birinchi  tirik  organizmlar  bilan  bir 
vaqtda  paydo  bo‘lgan.  Tirik  organizmlar  evolutsiyasi  ta’sirida  biosfera 
ham  o‘zgara  borgan.  Dastlabki  tirik  organizmlar  bir  hujayrali  geterotrof 
oziqlanuvchi anaerob prokariotlar bo‘lgan. Bu organizmlar energiyani asosan 
glikoliz,  bijg‘ish  jarayonlari  natijasida  to‘plagan.
Dastlabki  tirik  organizmlar  abiogen  usulda  hosil  bo‘lgan  tayyor  organik 
moddalar bilan oziqlanib, biosferaning birlamchi biomassasini to‘plab borgan. 
Birlamchi  biosferada  organik  moddalar  kam  bo‘lgani  uchun  geterotrof 
prokariotlar  tez  ko‘paya  olmas  edi.  Tabiiy  tanlash  natijasida  anorganik 
moddalardan  organik  moddalarni  mustaqil  sintezlay  oladigan  avtotrof 
organizmlar  –  birinchi  xemosintezlovchi,  fotosintezlovchi  bakteriyalar  va 
ko‘k-yashil  suvo‘tlari  paydo  bo‘ladi.

---

163
Geoxronologik  jadval