«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati



Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/353
Sana30.01.2021
Hajmi0,63 Mb.
#57837
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   353
Bog'liq
Buxgal-xisobi

4.8.  NOMODDIY  AKTIVLARNING
HISOBGA  OLINISHI
Nomoddiy aktivlarga obyektlarni yuritish tartibi va ularning tarkibi
7-son BXMS ga muvofiq tartibga solinadi.
Nomoddiy aktivlar – moddiy-ashyoviy mazmunga ega bo‘lmagan,
xo‘jalik yurituvchi subyekt tomonidan xo‘jalik faoliyati uzoq muddat
(1 yildan ortiq foydalanish yoki boshqarish uchun) nazorat qilinadigan
obyektlardir.
Nomoddiy aktivlar tarkibiga yer, suv va boshqa tabiat resurslaridan
foydalanish huquqi, patentlar, nou-xau, gudvil (firma bahosi) korxonani
tashkil qilish davrida vujudga keladigan tashkiliy xarajatlar, mualliflik
huquqlari, sanoat namunalariga huquq, elektron hisoblash mashinalari
uchun dasturiy mahsulotlar  va boshqa nomoddiy aktivlar kiradi. Nomod-
diy aktivlar boshlang‘ich bahoda quyidagicha tartibda hisobga olinadi:
1. Ta’sischilar tomonidan korxona ustav kapitaliga ularning qo‘yil-
malari hisobiga kiritilsa, tomonlarning kelishuv bo‘yicha.










83
2. Haq to‘lash evaziga boshqa korxona va shaxslardan olinsa sotib
olish va tayyor holatga keltirish bo‘yicha sarflangan haqiqiy xarajatlardan
iborat.
3. Boshqa korxona va shaxslardan tekinga olinsa, eksport yo‘li
bilan.
4. O‘z korxonasida ilmiy tadqiqot ishlari natijasida olingan bo‘lsa,
haqiqiy tannarxi bo‘yicha.
Buxgalteriya hisobida nomoddiy aktivlarni hisobga olishning
vazifalari quyidagilardan iborat:
– nomoddiy aktivlarni boshqa aktivlardan ajratilgan holda guruh-
larga bo‘lib, ularni hisobga olishni tashkil qilish;
– nomoddiy aktivlarni joriy hisobda va buxgalteriya balansida
tegishli andozalarga hamda me’yoriy hujjatlarga asosan to‘g‘ri va o‘z
vaqtida baholash;
– korxonaga mavjud va kamyob tushgan nomoddiy aktivlar bo‘yicha
buxgalteriya hisobi andozalariga va me’yoriy hujjatlarga asosan amor-
tizatsiya hisoblash;
– mavjud nomoddiy aktivlardan zarur joyda tadbirkorlik va ishbi-
larmonlik bilan samarali foydalanishni tashkil qilish;
– eskirgan, xo‘jalik uchun oshiqcha bo‘lgan nomoddiy aktivlarni
o‘z vaqtida hisobdan chiqarishni ta’minlash;
– hisobdan chiqarilgan nomoddiy aktivlar bo‘yicha moliyaviy natija-
larni to‘g‘ri va o‘z vaqtida aniqlash.
Buxgalteriya hisobida nomoddiy aktivlarni hisobga olishni sodda-
lashtirish maqsadida ularni turkumlab olish maqsadga muvofiq hisob-
lanadi. Amaliyotda nomoddiy aktivlarning quyidagi turlari mavjud:
Patentlar — korxona tomonidan muayyan mahsulotni ishlab
chiqarish va sotish uchun foydalaniladigan, qonun bilan himoyalangan
guvohnoma hisoblanadi. Patent korxona tomonidan belgilangan me’yoriy
hujjatlar asosida sotib olinadi.
Nou-xau — ishlab chiqarish-xo‘jalik faoliyati davomida foyda
keltiruvchi yangi texnologiyalardir. Uni ta’sischilar kelishuvida aniqlan-
gan qiymat bo‘yicha korxona ustav kapitaliga ulush hisobida kiritish
mumkin. Nou-xau texnik, tijorat, boshqaruv, moliya kabi xarakterdagi
texnik bilim va amaliy xarakterdagi boshqa bilimlarni o‘z ichiga oladi.

Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   353




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish