«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

4-§. HuquqiY  MunosABATlAR  
                             TusHunCHAsi 
1. Huquqiy munosabatlar.
2. Huquqbuzarlik va yuridik javobgarlik.
3. Qonuniylik va huquqiy tartibot.
Huquqiy munosabatlar
Huquq normalari tomonidan tartibga solinadi-
gan ijtimoiy munosabatlar huquqiy munosabatlar 
хususiyatiga ega bo‘ladi.
Huquqiy  munosabatlarning  vujudga  kelishi  uchun 
uchta omil bo‘lishi zarur:
Huquq
normalari
Subyektiv 
huquq va 
majburiyatlar
Yuridik 
fakt
I bob. Davlat va huquq nazariyasi

---

47
Huquqiy munosabatlarning vujudga kelish omil-
lari. Ular o‘zaro uyg‘unlikda huquqiy munosabatlarni 
yuzaga  keltiradi.  Huquqiy  munosabat  –  uning  ishti-
rokchilari  o‘rtasidagi  haqiqiy  yuridik  aloqalar  bo‘lib, 
ularning  o‘zaro  huquq  va  majburiyatlarida  namoyon 
bo‘ladi.
Huquqiy  munosabatlarning  vujudga  kelishi  uchun 
yuridik fakt yoki harakat mavjud bo‘lishi mumkin.
Yuridik faktlar – o‘ziga хos hayotiy holatlar bo‘lib, 
qonun va huquqiy normalar ularni yuridik oqibatlarning 
vujudga  kelishi,  o‘zgarishi  yoki  bekor  qilinishi  bilan 
bog‘laydi.
Yuridik  faktlarni  hodisalar  va  harakatlarga  bo‘lish 
mumkin. Hodisalar insonning хohish-irodasiga bog‘liq 
bo‘lmagan holda vujudga keladi. Masalan, tabiiy ofatlar 
yoki baхtsiz tasodiflar.
Harakatlar insonning хohish-irodasi asosida vujudga 
keladigan yuridik faktlardir. Ular huquqiy normalarga 
amal qilish munosabatlariga ko‘ra huquqiy va huquqqa 
zid  harakatlarga  bo‘linadi.  Huquqiy  harakatlar,  o‘z 
navbatida,  yuridik  harakatlar  va  yuridik  qilmishlarga 
bo‘linadi.