Sharq filologiyasi va falsafa fakulteti turkiy tillar kafedrasi

Aliterasyon , Alliteratsiya “(lot.) harf”  

She`riy  nutqda,  qisman  nasriy  asarlarda  bir  xil  tovushlarning    takrorlanishi, 

tovushlar  ohangdorligi,  asosan  bir  xil  tovushlarning  takrorlanishidan  hosil  bo`lgan 

ohangdorlik  alliteratsiya  deb  yuritiladi.  Qadimgi  turkiy  adabiyotda  alliteratsiya 

yetakchi tasvir usullaridan biri bo`lgan.   

Öldük ölümden bir şeyler umarak 

Bir büyük boşlukta bozuldu büyü 

Eylülde melûl oldu gönül soldu da lâle 

Bir kâküle meyletti gönül geldi bu hâle   (Edip Ayel) 

Kinaye, Kinoya “piching, qochirim” 

Biror  fikrni  piching  yo`li  bilan  yashirin  ifodalashga  asoslangan  she`riy 

san`atdir. Iboralning ko`pida bu san`atga murojaat qilingan. 

Tuttuğunu koparan ihtiyarlardan biriydi.  

(chindan  ushlaganini  qo`porib  oladigan  darajada  kuchli,  shuning  bilan  birga, 

boshlagan ishini tugatadiganlardan biri) 

 

Cep delik cepken delik, 

Kol delik, mintan delik,  

Yen delik, kaftan delik 

Kevgir misin be kardeşlik. 

Bu yerda “cep delik” -cho`ntagi yirtiq so`zi kinoyali qo`llangan. Haqiqiy ma`nosidan 

tashqari  “cebinde para olmaması”-cho`ntagida pul turmasligi ma`nosida ham keladi.