Шаропова гулбаҳОР

Кадом гуроҳ зудтар ичро мекунад?



Мустаҳкам кардани дарси гузашта.
Баёни мавзўи нав.

Сардафтари адабиёти навини тоҷик ва Қаҳрамони миллии Тоҷикистон Садриддин Сайидмуродзода Айнӣ 27 (15) апрел 1878 дар деҳаи Соктареи тумани Ғиждувони Аморати Бухоро (дар ноҳияи Ғиждувони вилояти Бухорои Ўзбекистон) ба дунё омадааст. Фарзандаш ховаршиноси барҷастаи Тоҷикистон Айнӣ Камол. Падараш Саидмуродхоҷа кишоварз буд, аммо чун, худ соҳиби хату савод буд, кӯшиш мекард, ки фарзандонаш низ донишомӯхтаву донишманд бошанд. Аз ин рӯ, писараш Садриддин Айниро дар шашсолагӣ ба мадрасаи рустояшон дод. Устод Айнӣ донишомӯзияшро дар он мадраса дар достони «Мактаби кӯҳна» тасвир карда ва дар «Ёддоштҳо» мегӯяд: «Чунон ки падарам дид, дар он мактаб ман саводи амиқ гирифта натавонистам ва маро ба мактаби духтарона дод». Дар мактаби духтарона Садриддин чанд ҷузъ аз Бедил ва чанд ҷузъ аз ғазалиёти Соибро хонда дар даҳсолагӣ мактабро хатм мекунад. Аммо бачагии Садриддин Айнӣ дар оғӯши падару модар дер давом накард. Вабое, ки соли 1889 Бухоро ва атрофи онро фаро гирифт, дар чиҳил рӯз ӯро ҳам аз падар ва ҳам аз модар ҷудо кард.
Кор бо гурўҳҳо.
Савол ба грўҳи “Дониш”.

1. 
   Аз соли чандум Садриддин Айнӣ бо тахаллуси адабии «Айнӣ» ба навиштани шеърҳои мустақилона cар кардааст?
   

Савол ба грўҳи “Парвоз”

1. 
   «Таҳзиб-ус-сибён» чигуна асар аст?
   

Савол ба грўҳи “Нур”

1. 
   Дар Бухоро киҳо ба Айнӣ ёрдам дод?
   

Савол ба грўҳи “Адаб”

1. 
   Айниро барои чи аз тарафи аморати Бухоро таьқиб карданд?
   

Шеьрҳои Айнӣ.

САҲАРГОҲОН
Сахаргоҳон, ки булбул дар наво шуд,
Гул аз шоди шукуфту ғунча во шуд.
Шумо, эй булбулони боғи мактаб,
Саҳаргоҳон набояд хуфт ҳар шаб.
Шумо ҳам дар наво оед, бояд,
Ки то аз боғи маъни гул кушояд.
Саҳаргоҳон гулистони дабистон.
Тароватбахш бошад чун гулистон.
Чаро аз ин гулистон гул начинед?
Чаро дар кунҷи бекорӣ нишинед?
Чӣ хуш гуфтаст як донои асрор,
Ба гуфтори хуши ӯ гўш медор:
«Зи бекорон худо безор бошад,
Ба аҳли кор эзид ёр бошад».
Биёед, эй шарикон, дарс хонем,
Ба бекорию нодонӣ намонем.
Ба олам ҳар касе бекор гардад,
Ба чашми аҳли олам хор гардад.
Наёбад роҳи дунёву қиёмат,
Набинад аз касе рўи хиёнат.
Биёед, зй рафиқони маонӣ,
Ба ҳам гардем ҷӯёни маонӣ.
Зи илму маърифат гар баҳра ёбем,
Тавон бозуи нодонӣ битобем.

Вагар на ҷаҳл бар мо ҳамла орад,

Димор аз рўзгори мо барорад.

МАКТАБ
Аз файзи яздон хон аст мактаб,

Бар лаъли ирфон кон аст мактаб.
Бе чон ҷасадро қадре набошад,
Ҷисм аст инсон, ҷон аст мактаб.
Аз мактаб ояд осоиши дил,
Марғуби дилҳо з-он аст мактаб.
Бе мактабонро набвад ҳаёте,
Об аст мактаб, ном аст мактаб.
Саъд аст мактаб, хайр аст мактаб.
Азиз аст мактаб, шон аст мактаб.
Дар чашми биниш нур аст дониш,
Дар ҷисми дониш ҷон аст мактаб.
Дар моҳии ҷон об аст ирфон,
Дар мурғи ирфон дон аст мактаб.

ЗАМЗАМАИ ДАБИСТОН
Мавсими барфу фасли зимистон
Боғ дигар шуду саҳни дабистон.
Илму маориф, суриву савсан,
Толиби ирфон, булбули дастон.
Хома ба ҷавлон – сарви хиромон,
Сафҳаи коғаз – саҳнаи бўстон.
Ранги сиёхӣ – дофеи зулмат,
Хориқаи бас булаҷаб аст он.
Зарфи мураккаб – ҳавзи мусаффо,
Ҷадвали дафтан – ҷўи гулистон,
Машъали ирфон – меҳри дурахшон,
Партави дониш – шамъи шабистон,
Парчаи коғаз ё чаман аст ин,
Сафҳаи дафтар ё чаман аст он.
Гўши итоат – ғунчаи дониш
Сўи муаллим дар деҳу бўстон.
Замзамаи мо – нағмаи мактаб,
Бадрақаи мо – илмпарастон.
Гуфтаи Айнӣ гар бипазирӣ,
Хезу равон шав сўи дабистон