Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti axborotlashtirish texnologiyalari

2.2 Rang modellari joylashuvi
Rangli modellar rang maydonini tashkil etuvchi uch o'lchovli koordinatalar tizimida joylashgan, chunki Grassman qonunlaridan rangni uch o'lchovli fazodagi nuqta bilan ifodalash mumkinligi kelib chiqadi.
Grassmanning birinchi qonuni (uch o'lchov qonuni). Har qanday rang, agar ular chiziqli mustaqil bo'lsa, uchta komponent tomonidan noyob tarzda ifodalanadi. Chiziqli mustaqillik, qolgan ikkitasini qo'shish orqali ushbu uchta rangdan birortasini olishning mumkin emasligidan iborat.
Grassmanning ikkinchi qonuni (uzluksizlik qonuni). Radiatsiyaning uzluksiz o'zgarishi bilan aralashmaning rangi ham doimiy ravishda o'zgaradi. Bunday rang yo'qki, uni cheksiz yaqindan olish mumkin emas.
Grassmanning uchinchi qonuni (qo'shimchalar qonuni). Radiatsiyalar aralashmasining rangi faqat ularning rangiga bog'liq, ammo spektral tarkibga bog'liq emas. Ya'ni aralashmaning rangi (C) rang nurlanish tenglamalarining yig'indisi bilan ifodalanadi:



…………


Shunday qilib, qo'shimcha tasvirlash usuli uchun to'rtburchaklar 3D rang maydoni koordinatalari tizimi mutlaq qora rangga (rang emissiyasi yo'q) mos keladigan kelib chiqish nuqtasiga va asosiy ranglarga mos keladigan uchta koordinata o'qiga ega. Har qanday rang (C) rang maydonida vektor sifatida ifodalanishi mumkin, bu tenglama bilan tavsiflanadi:

vektor algebrasida ko'rib chiqiladigan fazodagi erkin vektor tenglamasi bilan deyarli bir xil. Vektorning yo'nalishi xromatiklikni tavsiflaydi va uning moduli yorqinlikni ifodalaydi.
Asosiy ranglar emissiyasining kattaligi rang modelining asosi bo'lganligi sababli, uning maksimal qiymati birlik deb hisoblanadi. Keyin, uch o'lchamli rang maydonida, xromatiklik uchburchagidan hosil bo'lgan yagona ranglar tekisligini qurish mumkin (13-rasm). Yagona ranglar tekisligining har bir nuqtasi shu nuqtada unga kiradigan rang vektorining iziga to'g'ri keladi. Binobarin, har qanday nurlanishning xromatikligi xromatiklik uchburchagi ichidagi bitta nuqta bilan ifodalanishi mumkin, uning uchlarida asosiy ranglarning nuqtalari joylashgan, ya'ni. har qanday rangdagi nuqtaning o'rnini ikkita koordinata bilan belgilash mumkin, uchinchisini esa qolgan ikkitasi osongina topish mumkin.

Agar bitta ranglar tekisligida siz optik diapazonning haqiqiy spektral nurlanishiga (380 dan 700 nm gacha) mos keladigan koordinatalarning qiymatlarini ko'rsatsangiz va ularni egri chiziq bilan bog'lasangiz, u holda siz lokus bo'lgan chiziqni olasiz. Lokus deb ataladigan monoxromatik nurlanishning rang nuqtalarining. Lokus ichida barcha haqiqiy ranglar mavjud

Salbiy koordinatalar qiymatlarini oldini olish uchun RGB dan qayta hisoblash yo'li bilan olingan XYZ kolorimetrik tizim tanlangan (15-rasm). Bu sistemada oq nuqta koordinatalarga mos keladi (0,33; 0,33). XYZ kolorimetrik tizimi universal bo'lib, u qo'shimcha va ayiruvchi rang manbalarining rang gamutini ifodalashi mumkin. Qo'shimcha manbalar uchun rangli gamut R, G, B asosiy ranglarning nurlanishiga mos keladigan tepalik koordinatalari bo'lgan uchburchak sifatida ifodalanadi.
Subtractiv manbalar uchun (bo'yoqlar, siyohlar, bo'yoqlar bilan bosib chiqarish jarayonida olingan) CMYK modeli qo'llaniladi, shuning uchun rangli gamut asosiy triadaning sintez nuqtalariga qo'shimcha ravishda (sariq, magenta) olti burchakli tasvirlangan. , zangori), asosiy ranglarga mos keladigan juft qoplama nuqtalari qo'shiladi: sariq + zangori = yashil, sariq + magenta = qizil, ko'k + qizil = ko'k.