Шарқ мутафаккирларининг indd

ФАРЗАНД ТАРБИЯСИДА МУТАФАККИРЛАРНИНГ ҚАРАШЛАРИ

Фарзанд комиллиги, унинг тарбияси, соғломлиги, мил- лий қадриятларга, Ватанига бўлган муҳаббати каби масалалар кўтарилганда, мутафаккир Абдулла Авлонийнинг “Тарбия биз учун ё ҳаёт – ё мамот, ё нажот – ё ҳалокат, ё саодат – ё фалокат масаласидур,” – деган маъноли фикрлари нақадар ҳақиқат эканлигини англаймиз. Тарбиянинг ўчоғи бўлган оила – ҳар бир халқнинг, миллатнинг давомийлигини сақлов- чи, миллий қадриятларнинг ривожини таъминловчи, маънан ва жисмонан баркамол авлодни дунёга келтириб, тарбиялаб, ватанпарвар юрт ҳимоячиларини вояга етказувчи муқад- дас макондир. Инсон илк тарбияни оиладан, меҳр қўридан, онанинг сути ва ўзига хос алласидан олади. Унинг таъсири одам табиатига, қалбига мустаҳкам жойлашади. Фарзанднинг комиллиги, руҳияти, меҳрибонлиги, одоби ҳар бир оилада белгиланган ички, ўзига хос қонун-қоидалари асосида шакл- ланиб боради. Президентимиз таъкидлаганидек, “Барчамиз- га аёнки, юртимиздаги ҳар қайси инсон ҳар қайси оиланинг энг эзгу орзу-мақсадлари, ҳаётий манфаатлари, авваламбор, унинг фарзандлари тимсолида намоён бўлади, рўёбга чиқа- ди”³. Бунда фарзандларнинг маънавий тарбияси масаласи ҳам муҳим ўрин тутади. Маънавият сўзини изоҳлаган олим Сафо Очил: “Маънавият” деганда, инсон хулқ-атворининг гўзалли- ги, саховатлилиги, олижаноблиги, ваъдасига вафодорлиги,

² Мирзиёев Ш.М. 2017. 24 июнь. “Халқ сўзи” газетаси.
ҳаёлилиги, билим олиши, донолиги, бағрикенглиги, одобли- лиги, озода ва покизалиги, қалбининг беғуборлиги, хушмуо- малалиги ва шу сингари ёқимли урф-одатлар тушунилади,”⁴,

• 
  деган фикрни илгари суради.
  

Абдуқаҳҳор Иброҳимов ўзининг “Бизким, ўзбеклар” кито- бида: “Одам маърифат сўзини кўп тилга олавермай маъри- фатли, маънавият иборасини ҳадеб ишлатмай маънавиятли бўлиши мумкин. Чунки булар тилда эмас – маърифат – онгда, маънавият – қалбда макон топади”⁵, – дейди.
Олимнинг фикрига кўра, бугунги кун аёлларимизни жами- ят ривожидаги фаолликлари билан бирга, маърифатни онг- ларига, маънавиятни қалбларига жо қилиб оилада фарзанд учун меҳрибон она, турмуш ўртоғи учун севикли ёр, қолавер- са, оилада илиқ, мўътадил иқлим ва шароит ярата оладиган ижодкор ва ширинсўз бека эканликларини ёдда тутишлари ҳам муҳим аҳамиятга эга. “Тарбиянинг тури ва уни болалар- га сингдириш усули хилма-хил, бири-биридан зарур. Бироқ меҳр-шафқат, ҳалоллик, ростгўйлик тарбияси шу кунимиз- нинг энг долзарб мавзуидир⁶.