Shamsiyeva nozima shermat qizi "ishlab chiqarishni modernizatsiyalash jarayonida yangi korxonalarni tashkil etish"

Kommunal ishlab chiqarish
tizimida transportga egalik, uy joyga qarash, 
bolalar va bemorlarni parvarish qilish bo’yicha norasmiy birlashmalar, ko’ngilli 
tashkilotlar va shu kabilar kiradi. Bunda almashinuv oqimlari kvazipul 
ayriboshlash negizida amalga oshiriladi va ko’proq nokvantlangan faoliyat 
almashinuvi bo’ladi. Ushbu sektorga rasmiy ishlab chiqarishdan mahsulotlarning 
bir qismini norasmiy negizida olishlari ular uchun manfaatliroq bo’lib qoladi. 
Oqibatda rasmiy sektorning mahsulotiga talab qisqarib, ishsizlik oshadi.
Shaxsiy yodramchi xo’jalik (ShYX)
. Hozirgi sharoitda ish bilan bandlik 
aholining hayotida alohida ahamiyatga ega bo’ladi. Shaxsiy yodramchi xo’jalik – 
bir oila doirasi bilan cheklangan xo’jalik. U kichikroq miqyosida olib boriladi, 
unda asosan, oddiy takror ishlab chiqarish amalga oshiriladi. Shaxsiy yodramchi 
xo’jaliklarda asosoan, oddiy mehnat qurollari va qo’l mehnatidan foydalaniladi.
ShYX qishloq aholisining hayotida ziddiyatli rol o’ynaydi. Bir tomondan, u 
qishloq odamlarining daromadini oshiradi, ularni yangi yetishtirilgan sarxil 
mahsulotlarga serob qiladi, bundan tashqari, bu odamlarning o’z izchanlik va 
mirishkorlarini ishga solishlari mumkin bo’lgan sohadir. Boshqa bir tomondan esa 
ShYX ancha vaqt va kuch sarfini talab qiladi va shu tariqa qishloq ahlining jami va 
mehnat yukini oshirib, ularning bo’sh vaqtini qisqartiradi.
ShYX da ish bilan bandlik qishloqdagi turmush tarzining ajralmas qismi, 
qishloq odamlari hayoti tarzining ajralmas qismidir.

---

79 
3.3. Ishlab chiqarish korxonalarida investitsiylardan oqilona foydalanishni 
takomillashtirish orqali yangi korxonalarni tashkil etish asoslari 
Investitsiya-iqtisodiyot rivojlanishini harakatlantiruvchi kuch, u korxonalarni 
texnika va texnologik tomondan qayta qurollantiradi, sifatli mahsulot ishlab 
chiqarishni kengaytirishga ko’maklashadi. Shu bois ham Prezidentimiz o’tgan yil 
yakunlari va 2012 yilda mamlakatni rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlariga 
bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasida O’zbekiston 
iqtisodiyotini rivojlangan demokratik davlatlar darajasiga olib chiqishida asosiy 
e’tibor mamlakatimiz mintaqalariga chet el investitsiyalarni jalb etish deya 
ta’kidladi.
Mamlakatimizda xorijiy investitsiyalarni kirib kelishi uchun qulay muhit, 
huquqiy asoslar, imtiyoz va qulayliklar yaratilganligi, salohiyatli kadrlar 
mavjudligidir. Agar viloyatimizda 2005 yilda xorijiy sarmoya ishtirokida 150 ta 
qo’shma korxona ro’yhatdan o’tgan bo’lsa, 2011yili ularning soni 190 tani tashkil 
etdi, shulardan o’tgan yillarning o’zida 24 ta yangi qo’shma korxona faoliyatini 
boshladi. O’tgan 2011-yili ro’yhatdan o’tgan qo’shma korxonalarning 168 tasi 
faoliyat yuritib, ular tomonidan 240,6 mlrd. so’mlik mahsulot ishlab chiqarildi. 
O’sish sur’ati 2005 – yilga nisbatan 3,7 martaga ko’paydi. 
Korxonalar va tashkilotlar yagona davlat sektori registry ma’lumotlariga 
ko’ra, 2012 yil 1 yanvar holatiga iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida ro’yxatga 
olingan yuridik shaxslar soni 46,1 mingtaga yetdi, shundan faoliyat 
ko’rsatayotganlari 44,2 mingtani (jami ro’yhatga olingan yuridik shaxslarning 95,8 
foizi) tashkil qildi.
Royhatga olingan korxona va tashkilotlarning asosiy qismi qishloq xo’jaligi 
(jami ro’yhatga olingna yuridik shaxslarning 61,9 foizi) savdo va umumiy 
ovqatlanish (10,8 foizi), sanoat (60,0 foizi) va qurilish (3,5 foizi) sohalariga to’g’ri 
keladi.