Shamsiyeva nozima shermat qizi "ishlab chiqarishni modernizatsiyalash jarayonida yangi korxonalarni tashkil etish"

Qaysi tarmoqqa qarashliligiga ko’ra
korxonalar ishlab chiqarish va noishlab 
chiqarish (mashinasozlik, ko’mir qazib chiqarish, sug’urta va hokazo) sohalariga 
mansub bo’lishi mumkin. 
Ishlab chiqarilayotgan mahsulot turi va ko’rinishiga ko’ra,
korxonalar 
sanoat, qishloq xo’jaligi, transport, moliya-kredit va boshqalarga bo’linadi. 

---

26 
Texnologik umumiyligiga ko’ra,
korxonalar ishlab chiqarish jarayonini 
uzluksiz va diskret ravishda, kimyoviy yoki mexanik jarayonlarning ustunligi 
asosida yurituvchilarga bo’linadi. 
Tayyor mahsulotning maqsadlariga ko’ra,
barcha korxonalar ikkita katta 
guruhga bo’linadi: ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqaruvchilar va iste’mol 
mahsulotlarini ishlab chiqaruvchilar. 
Foydalaniluvchi xom ashyo turiga ko’ra,
sanoat korxonalari qazib 
chiqaruvchi va qayta ishlovchi korxonalarga taqsimlanadi. 
Yil davomida ishlash muddatiga ko’ra,
korxonalar mavsumiy va yil bo’yi 
faoliyat yurituvchilarga bo’linadi. 
Hajmiga ko’ra,
korxonalar yirik, mikrofirma va kichik korxonalarga 
taqsimlanadi. Quydagi 1.2.1 jadvalda tarmoqlar bo’yicha tashkil etilgan 
koroxonalar aks ettirilgan.
1.2.1 – Jadval
Samarqand viloyatida tarmoqlar bo’yicha faoliyat ko’rsatayotgan 
korxonalar dinamikasi 2009-2011 yillar.
Tarmoqlar 
2009 yil 
2010 yil 
2011 yil 
Ulush % 
Sanoat
1781 
1839 
2243 
125,9 
Qishloq va o’rmon 
xo’jaligi 
1910 
1848 
1884 
98,6 
Transport va aloqa
279 
302 
300 
107,5 
Qurilish
1189 
1150 
1211 
101,8 
Savdo va umumiy 
ovqatlanish
3836 
3664 
3935 
102,6 
Boshqa sohalar
2222 
2493 
2791 
125,6 
Manba: Samarqand viloyat statistika boshqarmasi ma’lumotlari asosida tuzilgan.
Jadvaldan ma’lumki, Samarqand viloyati tarmoqlarida sanoatda 25,9 foiz, 
transport 7,5 foiz, boshqa sohalarda esa 25,6 foiz o’sishga erishildi. Qishloq va 
o’rmon xo’jaligida korxonalrni kengaytirish evaziga kamayib borgan va 98,6 
fozini tashkil qilmoqda.

---

27 
Mamlakatimiz Prezidentining 2003 yil 30 avgustdagi «O’zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 1998 yil 9 apreldagi «Xususiy tadbirkorlik, kichik va 
o’rta biznesni rivojlantirishni yanada rag’batlantirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi 
Farmoniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish haqida»gi Farmoniga asosan ishlab 
chiqarish tarmog’ining o’rtacha yillik xodimlari soni 20 kishigacha bo’lgan hamda 
xizmat ko’rsatish va boshqa noishlab chiqarish sohasidagi o’rtacha yillik xodimlari 
soni 10 kishigacha bo’lgan; ulgurji, chakana savdo va umumiy ovqatlanish 
sohasida 5 kishidan oshmagan korxonalar