Shakarqamish

O’simliklar dunyosi.
SHAKARQAMISH
Bengaliya — shakarqamish vatani hisoblanadi. Hozirgi vaqtda shakarqamish iqlimiy sharoiti qulay bo’lgan tropik va subtropik o’lkalarda ham yetishtiriladi.
Shakarqamish issiqlik va namni sevadi. U havosining harorati 23,5-27°C, yillik yog`in miqdori 1500-2000 kilometr bo’lgan joylarda, xususan, issiq o’lkalarda daryolarning sohillarida yaxshi o’sadi.
Eramizdan oldingi 327-yilda Iskandar Zulqarnayn Hindistonga yurish qilgan paytlarida shakarqamishni «arisiz asal» deb atagan.
Shakarqamish Osiyoning janubiy va janubi sharqiy qismida juda qadimdan ekib kelingan; Yevropaning janubida, dastlab Kipr orolida 1150-yildan ekila boshlagan. Taxminan 1400-yillarda Sitsiliya, Kalabriya va Ispaniya sohillariga, u yerdan Madeyra oroliga, keyinchalik Kanar orollariga yetib borgan. Ispanlar Antil orollari (Amerika qit’asi)ga shakarqamishni «Kanar qamish» nomi bilan olib borganlar. Keyinchalik bu o’simlik mazkur orollar iqtisodiyotida muhim rol o’ynaydigan bo’lib qoldi. Bir vaqtlar shakarqamishni mo’tadil iqlimli o’lkalarda yetishtirishga ham urinib ko’rilgan, lekin bundan natija chiqmagan.
Hozir shakarqamish, asosan, Vest-Indiya, Janubiy Amerikaning shimoliy qismida va Osiyoda yetishtiriladi. Afrikaning Angola, Kongo va Gvineya sohillarida ham shakarqamish ekilmoqda. Shakarqamish plantatsiyalari ulkan qamishzor - to’qayni eslatadi. Shakarqamish poyasining yo’g`onligi 2 santimetrdan 5 santimetrgacha, balandligi 6 metr boladi, barglarining uzunligi esa 2 metrgacha boradi. Sarg`ayib to’kilgan barglar o’rnida halqasimon iz qoladi. Oddiy qamish poyasining ichi bo’sh bo’ladi. Shakarqamish poyasi ichida esa shirin, shirali mag`iz bor. Hamma gap o’sha mag`izda.
Shakarqamishning guli jig`aga o’xshaydi va uzunligi 50-80 santimetr keladi. Shakarqamish gullash oldidan yig`ishtirib olinadi. Ildizi yaqinidan kesilgan shakarqamishning tepasi olib tashlanadi, barglari tozalanadi. Shakarqamish tarkibidagi qand moddasi 20% ga etadi. Shakar va qand tayyorlashdan qolgan qoldig`idan rom ichimligi ishlanadi.