Шахс сифатида ўсиш усуллари

ИЧКИ ДУШМАНЛАР
М айли, бошқалар ҳаётда нолойиқ бўлсинлар,
лекин сиз эмас, майли, бошқалар майда-чуйдалар
у ч у н жанжаллашсинлар, лекин сиз эмас, майли,
бошқалар ў з келажагини бошқа кишига
ишонсин, лекин сиз эмас.
Биз мард бўлиб туғилганмиз, қўрқоқ бўлиб эмас. Бал- 
ки газеталар ўқиб, нималарнидир эшитиб, оширган ма- 
лакамиз бизда шунақа қўрқув пайдо бўлишига сабаб 
бўлгандир. Баъзи қўрқувларни тушуниш мумкин. Маса- 
лан, бегона шаҲарда кечки маҳалда юриш. Лекин вазият- 
ни ўрганиб олгандан сўнг сизни қора хаёллар бошқа бе-
66

---

зовта қилмайди. Ҳаттоки одцийгина қўрқувлар ҳам биз- 
нинг бурчимизни йўққа чиқариши, мол-мулкимизни бар- 
бод қилиши, муносабатларимизни барбод этиши мум- 
кин. Агар қўрқувни назорат қилмасак, у ҳаётимизни из- 
дан чиқаради. Қўрқув катта душманларимиздан бири 
бўлиб, у ичимизда яширинган бўлади. Энди мен тўқнаш 
келадиган бешта душман тўғрисида гапириб бераман.
Биринчи душман - у сизни янчиб ташламасдан сиз 
уни янчиб ташлашингиз керак. Бу бефарқлик. Майли 
шундай ҳам бўлсин. Лекин битта муаммо бор. Сиз тоғ 
чўққисига қараб ҳаракатлана олмайсиз.
Биз тўқнаш келадиган иккинчи душман - бу қатъият- 
сизлик. Қатъиятсизлик имконият ва ташаббуснинг ўғри- 
си. Бу ўғри яхши имкониятларни ўғирлайди. Химични 
олиб, уни янчиб ташланг.
Учинчи душман - бу иккиланиш. Соғлом спектизм (об- 
ъектив дунёни билиш мумкин эмас, деб даво қилувчи оқим) 
учун ҳам жой бўлиши керак. Сиз ҳаммага ҳам ишона ол- 
майсиз. Лекин ҳамма нарсага ҳам шубҳа билан қараш яра- 
майди. Иккиланиш сизни бошқармасин. Кўпчилик кечаги 
кунга ҳам, эртанги кунга ҳам, бировга ҳам, имкониятга ҳам, 
давлатга ҳам шубҳа билан қарайди. Энг ёмони улар ўзлари- 
га ҳам шубҳа билан қарашади. Иккиланиш ҳамма нарсага 
шубҳа билан қарашдир. Бу муваффақиятга эриштирувчи 
имкониятни йўққа чиқаради. У сизнинг омонат ҳисобингиз- 
ни бўшатиб, қобилиятингизни ҳам бўм-б)йи қилиб қўяди. 
Иккиланиш - бу душман. Ундан қочинг, ундан қутулинг.
Тўртинчи душман - ичимиздаги хавотирлик. Биз ҳам- 
мамиз гоҳида кўп безовта бўламиз. Бу душманга енги- 
лишга йўл қўйманг. Безовталикни ташвишга айлантиринг.
Бешинчи душман - бу ҳаддан ташқари эҳтиёткорлик, 
қўрқоқлик, ҳаётга ҳадиксираб қарашдир. Бу қадр-қиммат 
эмас, балки касалликдир. Агар ундан эҳтиёт бўлмасангиз, 
сизни енгади. Қўрқоқ одам олдинга ҳаракат қилмайди. Улар 
бозорда олдинга юрмайдилар, ўсмайдилар, кучли бўлмай-
67

---

дилар. Сиз ҳадцан ташқари эҳтиёткорлик қилмаслигингиз 
керак. Душманлар билан курашинг. Ички қўрқувлар билан 
курашинг. Орзу ва мақсадингиз йўлида мустаҳкам туриш 
учун ўзингизни мардлик руҳида тарбияланг.
ЭЪТИРОЗНИ ЕНГИШ
Биз ҳаммамиз доим умидсизликка қарши мунтазам 
курашиб боришимиз керак. Агар биз бўшанг бўлсак, бе- 
гона ўтлар боғимиздаги қимматли нарсаларни йўқ қилиб 
ташлайди. Мўминлик - бу қадр-қиммат бўлса, қўрқоқ- 
лик - бу касалликдир. Агар сиз беш дақиқа шикал қилиб 
ўтирсангиз, шу дақиқани бефойда ўтказган бўласиз. Шун- 
дай шикалда давом эттираверсангиз, ўз пушаймонингиз 
чангидан бўғила бошлайсиз ва ҳеч нимага эриша олмай- 
сиз. Боғингиздаги ёввойи ўтларга нисбатан шафқатсиз 
бўлинг. Улардан нафратланинг. Уларни йўқ қилинг. Бе- 
гона ўтларни ўстириш эмас, янчиб ташлаш керак.