qavatlilari 43 foiz, to ‘rt qavatlilari 80 foiz, bir-ikki qavatlilari 7 foiz
bo'lishi kerak edi.
Toshkent aholi sonining to ‘xtovsiz ortib borishi turar-joy qurilishida
bu rejaning noto‘g‘ri tuzilganligini ko'rsatdi. Bundan tashqari zilzila
oqibatlari tasdiqlangan bosh rejadagi qavatlilik nisbati va uylar
zichligini kamaytirish nuqtai nazaridan qayta ko'rib chiqilishiga sabab
b o ‘ldi.
1972-yilda Toshboshplaninstituti (arxitektor Yu. Pureskiy) Toshkent
viloyatining turttan rejasi
tarhini ishlab chiqqandi, unda shahaming
rivojlantirish masalasi odamlar istiqomat qiladigan joylar
guruhli
nuqtai nazaridan qarab chiqilgan.
Shaharning tarixiy joylari: Pushkin, Beruniy, Usmon Nosir ko‘cha-
lari shahaming asosiy dov-daraxtli va ishlab
chiqarish mintaqalarini
umumshahar markazi bilan bog‘lab turadi. Sifat jihatidan yangi tezyurar
va muntazam harakatli shohroh tizimlari shakllana boshladi. Ushbu
turdagi shohrohlarning dastlabki namunalari Xalqlar Do'stligi (hozirgi
Bunyodkor) Furqat, Ahmad Donish, Qodiriy ko£chalari bo‘ldi, ular
shahaming yirik mintaqalarini o ‘zaro
va umumshahar markazi bilan
tutashtirib turadi.
Toshkent markazi — shahaming rivojlantirishning birinchi o ‘rindagi
majmui. Bu yerda shahar markaziy qismini qurish loyiha uchun uchun
o'tkazilgan konkurs m uhim aham iyat kasb etdi (1964-y.), unda
0 ‘zbekiston arxitektorlari — Toshgiprogor institutida ishlab chiqilgan
loyiha mualliflarining yuksak mahoratlari ta’kidlab o ‘tilgandi. Yakuniy
variantni Toshgiprogor va shaharsozlik SNIIPning birlashgan
kuchlari
ishlab chiqdi.
Toshkentni rivojlantirish qurilishning bosh rejasi bo'yicha silsilaviy
maydonlar tizimi markazning ayrim majmualarini shahar janubi-g‘arbiy
qismining obod tum anlari bilan tutashtiradi. Furqat, 0 ‘zbekiston
ko‘chalari va Istiqlol shoh ko‘chasi chorrahasida joylashgan Istiqlol
maydoni, shunday ahamiyatga ega.
U Yakkasaroy, Shayxontohur va Chilonzor
tumanlarini shahar
markazi bilan tutashtirib, yirik naqliyot tarmog‘i hisoblanadi. Boshqa
maydonlardan farqli o'laroq Mustaqillik maydonida (1980-y., E. Ro
zanov rahbarligidagi arxitektorlar guruhi) 9—12
qavatli karkas panelli
turar-joy binolari qad ko‘targan, yirik ixtisoslashgan savdo va umumiy
ovqatlanish korxonalari qurilgan.
Mustaqillik va Xadra maydonlarini o ‘zaro birlashtirib turgan yo‘l
markaz uchun shaharsozlik ahamiyatiga ega b o ‘lgan. Ular oralig‘idagi
44
irmsofa — bu markazning kengligi bo‘lib, Amir Tem ur xiyobonidan
lortib Chorsu maydonigacha cho‘zilgan.
0 ‘zbekistorming qadimgi shaharlari eski va yangi
qismlarini birlash-
tirishda ayrim um um iy yo‘nalishlar bilan bir qatorda o ‘ziga xos
xususiyatlar ham mavjud. Samarqand shahii bunga yorqin misol b o ‘la
oladi. Bu yerda qayta qurish bilan birga tarixiy mintaqalami saqlab
qolish, tarixiy majmualarning umumshahar ahamiyatidagi yirik nam u
nalari bilan uyg‘unlashtirish vazifasi yuzaga keladi.
Qayta qurishning barcha bosqichlarida Sam arqandning asosiy
markazi yangi va eski shahar oralig‘ida joylashgan hamda ikkala qismni
birlashtiruvchi halqa hisobga olingan.
Do'stlaringiz bilan baham: