Shaharsozuk tarixi

Toshkent. Anhor kanali bo‘yidagi
turar-joy uyi. 1946-y, arxitektor
A. Pavlov. Umumiy ko‘rinishi va
birinchi qavat tarxi.
40

---

Afsuski, Registon va Toshkent 
ko‘chalarini qayta qurishning birinchi 
bosqichi muvaffaqiyatsiz chiqdi. Bu 
ko‘chalarda pala-partish uylar qurib 
tashlangan bo'lib, ular kompozision 
yaxlitlikka ega emas. Registon ko‘cha- 
siga tutash mahallalarda aholi zich- 
ligining yuqoriligi, shuningdek, sha- 
harda tezkor turar-joy jam g‘armasi- 
ning yo‘qligi shunday natijaga olib 
kelgani sir emas. Afsuski, 310- turku- 
midagi tipik turar-joylari, to ‘rt qavatli 
maktab va quyi arxitekturaviy-badiiy 
darajadagi boshqa binolar qurilganligi 
eng katta kamchiliklardan edi. Tosh­
kent va Registon ko'chalarini asosiy 
naqliyot shohrohlariga aylantirish bilan 
bir qancha qayta qurish ishlari amalga 
oshiriladi.
Mazkur ko‘chalami qayta qurish 
ishlari 1960 yilgi bosh reja tarhiga ko‘ra olib borildi, unga binoan 
Registon ko‘chasi Panjikent ko‘chasidan chetroqqa, qayta loyihalash- 
tirilgan Toshkent ko‘chasini takrorlagan Loyiha shohrohi bo‘ylab davom 
ettirilishi ko‘zda tutilgandi.
Bevosita Bibi Xonim va Registon yodgorliklariga tutash Toshkent 
ko'chasi asosiy shahar ko'chasi sifatida saqlab qolinadi, unda faqat engil 
avtotransport, sayyohlar avtobuslarigina harakatlanadigan b o ‘ladi. 
Shaharda harakatlanadigan barcha transporter yangi yotqizilgan ko‘cha
— loyihadagi ko'chadan yuradigan bo‘ldi.
Shahar markazi. 
Toshkentdagi hukumat markazi (hozirda M usta­
qillik maydoni)ni qayta qurish loyihasiga o'tkazilgan 1946-yilgi konkurs 
dastlabki urushdan keyingi yillar shaharsozligi sohasidagi arxitektor- 
laming ijodiy g‘oyasini yaqqol namoyon etadi. Konkursga taqdim etilgan 
loyihalarda qaysidir darajada 0 ‘rta Osiyoning o ‘rta asr yodgorlik 
arxitekturasi timsollari qayta tiklandi (V. Arxangelskiy, A. Petelin, A. 
Sidorov, E. K atoninvaV . Kokorin). Boshqa mualliflar (A. Boboxonov, 
V. Volchek, S. Polupanov) mum toz va milliy an’analami, o ‘zbek 
milliy arxitekturasidan olingan ustunlar, ravoqlami uyg‘unlashtirishga 
harakat qildilar. Loyihalardan bittasi ham qabul qilinmadi va qayta
41