Chirchiq shahridagi Navoiy ko‘chasining muyulishida 50—60-yy.da
qurilgan 50, 52 raqamli turar-joylarda ham bezak uchun qurilgan
minoralar bor (arxitektor A. Faynleyb).
Samarqanddagi Registon va Dahbed ko‘chalari burchagidagi yakka
turar-joy uyi 50-yillaming qiziqarli uylaridan biri hisoblanadi (arxitektor
A. Raykin, S. Tartakovskiy). Uylar joylashgan maydon eski shaharni
yangi shahar bilan bog'lab turadi. Turar-joyning ikki binosi («А» va
«В») joylashgan joyi har xilligidan bir-biriga o'xshamaydi. Masalan,
«А» binosi zinapoyalari bo'lgan ikki seksiyadan iborat, bitta seksiyada
uch xonali xonadon bo'Isa, ikkinchi seksiya — aralash tusda binosi
zinapoyasiz b o ‘lib, xonadoularga tashqaridan kiriladi, yoMakli turdagi
oddiy uylardan farqli o'laroq faqat ikkita xonadonga xizmat qiladi.
Uylaming arxitekturaviy yechimi ancha tantanavor va mazmunli.
Ammo o ‘sha davr uchun «urf» bo'lgan arxitekturaviy nuqsondan ham
xoli emas: «Л» binosining biqinidagi ravoq ortiq darajada bejalgan,
turli shakllar va gullarga to‘ldirib yuborilgan, holbuki qurilishjarayonida
(1949—55-yillar birinchi navbatda, 1952—53-yillar — ikkinchi navbat)
va uni tugallashdan oldin loyiha ancha solddalashtirilgan edi.
Mazkur yillar turar-joy qurilishlarini qarab chiqar ekanmiz, shu
narsaning guvohi b o ‘lamizki, arxitekturada, jum ladan turar-joy
arxitekturasida nuqsonlarning «urf» boiishi har doim ham joiz emasdi.
Yakka tartibdagi loyihalar b o ‘yicha qurilgan turar-joylar baribir
shaharsozlik m a’nosida sohilbo‘yilar, ko‘chalar va maydonlar shaklla-
nishida ijobiy rol o ‘ynagan. 50-yillar o ‘rtalaridanboshlab Hukumatning
«Loyihalashtirish va qurilishda bezakdorlik va ortiqchalikni bartaraf
etish to ‘g‘risida»gi Qarori munosabati bilan (1955-y) arxitektura yo‘na!i-
shi qayta baholandi - industrial uslublar va namunaviy loyihalardan
har taraflama foydalanishga o ‘tildi.
M a’muriy jam oat markazi b o ‘lgan to ‘qqiz turar-joy tum andan
iborat Chilonzor turar-joy mavzesi respublikada ko'pqavatli imoratlari
boMgan eng yirik mavze hisoblanadi. Uning qurilishi bilan 1956-yildan
Toshkentning janubi-g‘arbiy tumanini o ‘zashtirish boshlangandi. Undan
keyin boshqa turar-joy mavzelari qurila boshladi, ular: Yunusobod,
Qoraqamish, Shimoli Sharq, Feruza, Qo‘yliq, Sirg‘ali, Samarqandda-
Gagarin mavzesidagi turar-joy majmualari, Farg‘onada esa Qirguli va
hokazolar.
C hilonzor va boshqa turar-joy mavzelari qurilishi namunaviy
uylardan keng foydalanishdan boshlandi. Dastlabki bosqich uchun xos
bo‘lgan mikrotumanlarni dahama-daha qurish bir xil tusga ega edi va
Do'stlaringiz bilan baham: