Shaharsozuk tarixi

Toshkent shahar M arka/.iy qismini larlih^a keltirisli rcjasi. 1924-y.
21

---

Toshkentni qayta rejalashtirishning « 0 ‘rta Osiyo geologiya boshqar- 
masi byurosi» («Средазгеоупр») mutaxassislar guruhining arxitektor 
A. Silchenkov rahbarligi ostida Moskva rassomlari jam iyati bilan 
birgalikda ishlab chiqqan loyihaning asosiy g‘oyasi (1929—1931-yy.) 
shahar yagona arxitekturaviy-rejaviy tuzilmasining shakllanishidan iborat 
bo‘lgan. Unda bir qancha uylami buzib, tumanlarni, yangi bog‘-rog‘li 
hududlami, sanoat mintaqalarini qayta qurishga, shuningdek, shahar 
markazini bunyod etishga qat’iy qaror qilingandi. Bu yerda joylashgan 
ayrim binolami buzib tashlash va yangi hukumat Uyi binosi, savdo 
maydonida keng parki bo‘lgan umumshahar markazini joylashtirish 
ko‘zda tutilgan edi. Bulaming hammasi eski shaharda joylashgan edi.
Davr talabiga javob bermaganligi sababli loyiha rad etildi, biroq 
keyinchalik ayrim o ‘rinlarda — arxitektor A. Silchenkov g‘oyalaridan 
foydalanildi. Ular orasida eski shahar bog‘-rog‘li markaz qismida madaniy- 
tomosha majmuini yaratish bor edi, u shahar parki (1952-y.). Respublika 
o‘yingohi (sobiq «Spartak», 1934-yilda ochilgan) ni o‘z ichiga olgandi;
F. Xo‘jayev nomidagi shohroh yotqizilishi (hozirda Navoiy shoh
Toshkent shahar Markaziy qisraini tartibga keltirish rejasi. 1924-y.
22

---

ko‘chasi, 1930-y.) reja jihatidan shaharning eski va yangi markazlarini 
birlashtirgan; mutaxassislar uchun turar-joy binolari majmui qurilgan.
Toshkenitning sharqida (Toshselmash) va janubida (To'qimachilik 
koroxonasi) sanoat mintaqalarirung paydo bo‘lishi natijasida yangi turar- 
joy uylari qurilgan ham da shahar shitob bilan rivojlangan, bu esa 
Toshentning mutlaqo yangi asosda qayta qurish loyihasi tuzish zaruratini 
keltirib chiqargan.
Toshkentning arxitektor A. Kuznetsov (Mosproyekt, 1938—59-yy.) 
rahbarligida tasdiqlangan birinchi bosh rejasida 900 ming aholi, 13,8 
mingga yaqin hudud hisobga olingan, ko‘cha tarmog'ining (Moskvadan 
namuna olib) radikal-halqa tuzilmasi qabul qilingan, u shaharning 
olti m a’muriy tumanini birlashtirgan, ularning har birida turar-joy, 
jamoat va boshqa binolar tarmoqlari joylashtirilgan. Shaharning eski 
va yangi qismlarini uzviy birlashtirishga, ko‘kalamzorlashtirish hamda 
suv bilan ta’minlashga, parklar, xiyobonlar, sun’iy suvomborlari barpo 
etishga e’tibor qaratilgan.