Shaharlar geografiyasi va geourbanistika asoslari

3-mavzu. Shahar hosil qiluvchi asosiy omillar. 
Shaharlarning vujudga kelishidagi asosiy tabiiy va sotsial-
iqtisodiy omillar. Shaharlarning genetik tipologiyasi. Shaharlarning 
vujudga kelishi va rivojlanishida geografik o‘rinning roli: makro, mezo 
va mikro geografik o‘rin. Shaharlarning iqtisodiy geografik o‘rni, uning 
o‘ziga xos xususiyatlari, tarixiy o‘zgaruvchanligi, ―o‘lik shaharlar‖. 
SHaharlar geografik o‘rnining transport, boshqaruv, iqtisodiy, siyosiy va 
geostrategik 
ahamiyati. 
Bozor 
iqtisodiyoti 
sharoitida 
shaharlar 
rivojlanishi. 
4-mavzu. Shaharlar tasnifi. 
Shaharlar tasnifi: oddiy va murakkab tasnif; BMT tasnifi. Shaharlar 
tasnifi ninig ahamiyati va mazmuni. Shaharlar piramidasi. Uning asosida 
mamlakat shaharlari rivojlanishidagi asosiy muammolarni aniqlash. 
O‘zbekiston Respublikasi shaharlarini tasniflash, shaharlar ierarxiyasi. 
Zipfa-Styuart qonuni, shaharlarni rivojlantirishda uning ahamiyati, 
―millioner shaharlar‖. Mamlakatlarning ―bosh shahri‖, megapolis haqida 
tushuncha. Boshqaruv nuqtai nazaridan shaharlarning turlari: respublika, 
viloyat va tumanga bo‘ysunuvchi shaharlar.
5-mavzu. Shaharlarning funktsiyalari. 
Shaharlarning funktsiyalari, funktsional o‘xshash jihatlari va farqlari, 
shaharlarning funktsional tiplari va katta-kichikligi o‘rtasidagi qonuniy 
aloqadorlik. Industrial shaharlar. Postindustrial shaharlar. SHaharlar 

---

139 
funktsiyalarining o‘zgarishi. 
6-mavzu. Shaharlarning funktsional tiplari. 
Shaharlarni funktsional tiplarga ajratish usullari. O‘zbekiston 
shaharlarining funktsional tiplari. Poytaxt shaharlar, ularni tanlash va 
rivojlantirishga qo‘yilgan talablar. Poytaxt shahar muammolari. Global 
shaharlar va ularni ajratish, tasniflash (S.Sassen, E.Teylor, N. Sluka va b. 
ishlari).