Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

7.5. Йўл тўшамасининг умумий қалинлиги ва алоҳида қатламлар қалинликлари бутун тузилма мустаҳкамлигини ва совуққа чидамлигини таъминлаш керак.
7.6. Йўл тўшамалар мустаҳкамлигини ҳисоблашда қатнов қисмининг энг кўп ишлайдиган тасмасига таъсир этувчи тенг қийматли ҳисобий оғирликдаги жадалликка келтириладиган иккала йўналишдаги, турли туркумдаги автомобилларнинг истиқболдаги ҳаракат жадаллиги ҳисобга олиниши лозим.
Енгил автомобиллардан ташқари барча транспорт воситалари ҳисобий оғирликка кетириш лозим.
Жуда оғир юкланишларни ҳисобийга келтириш IV тоифаали йўллар учун келтирилаётган юкланиш ҳисобийдан 20 % дан ортиқ бўлмаганда ва таркибида юк автомобиллари, автобуслари (троллейбуслар) оқимлари бўлган шундай оғирликдаги транспорт воситаларнинг сони 5 % дан ошмаган шартда рухсат этилади.
Қатнов қисми кўп тасмали автомобиль йўллари учун барча ҳаракат тасмаларидаги йўл тўшамасини бир хил, энг катта ҳисобий оғирлик учун лойиҳалаш лозим.


Қаттиқ йўл тўшамалари


7.7. Қаттиқ йўл тўшамаларига:
цементобетонли қуйма қопламалар;
цементобетон асосли асфальтбетон қопламалар;
темирбетон, армобетон ва бетон плиталардан йиғма қопламаларга эга бўлган тўшамалар киритилади.
7.8. Бетон қопламалар қалинлигини, уларнинг асосини эътиборга олиб ҳисоблаш, лекин 38-жадвалда келтирилгандан кам бўлмаган қийматда белгилаш лозим.

38-жадвал

Асослар	Қоплама қалинлиги, см
	Йўл тоифалари
	I		II		III-IV
	Ҳисобий ҳаракат жадаллиги, келт.дона/ сут
	20000 ва ортиқ	14000-20000	10000-14000	6000-10000	4000-6000	1000-4000
Анорганик боғловчилар билан ишлов берилган тош материаллари ва тупроқлар	24	22	22	20	18*	18*
Чақиқ тошли ва чақиқ тошли шағал	-	-	22	20	18	18
Қумли, қум-шағалли	-	-	-	22	20	18

изоҳ: * - техник-иқтисодий асосланганда рухсат этилади.


7.9. Бетон қопламаларда кўндаланг ва бўйлама чоклар лойиҳаланиши керак. Кўндаланг чокларга кенгайиш, сиқилиш, қайишишга ишлайдиган ва ишчи чоклар киради. Бўйлама ва кўндаланг чоклар одатда тўғри бурчак остида кесишишлари керак.
Сиқилишга ишлайдиган чоклар орасидаги масофани (плита узунлиги) ҳисоблаш йўли билан аниқланади.
Плита узунлигини қоплама қалинлигига қараб 39-жадвалга асосан белгилашга рухсат этилади.
39-жадвал

Қоплама қалинлиги, см	18	20 - 22	24
Плита узунлиги, м	3,5-4,0	4,0-5,0	4,5-6,0

Изоҳ: Йиғма темирбетон плитали қопламаларни техник-иқтисодий асосланганда йўлнинг бутун узунлигида қабул қилиш тавсия этилади.


7.10. I - IV тоифали автомобиль йўлларида йиғма темирбетон плитали қопламаларни мураккаб иқлим шароити ёки йўл пойи барқарорлигини таъминлаш қийин бўлган баланд кўтармаларда кўзда тутиш лозим.
7.11. Асфальтбетон қопламани ёрилишга чидамлилигини таъминлаш учун, ҳаракат жадаллиги 10000 келт.дона/сут дан катта бўлганда, бетонли асос ва асфальтбетон қоплама қалинлигини ҳисоблаш орқали белгилаш лозим. Асфальтбетон қопламаси мавжуд бетон қопламаси устида қурилганда кўндаланг ва бўйлама чоклар кўзда тутилиши керак. Кўндаланг чоклар кенглигини сиқилишда 15 мм, кенгайишда 20 мм, бўйламаникини 10 мм олиш лозим.