Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

Ўймалар


6.32. Индивидуал лойиҳаланадиган объектларга кирмайдиган ўйма ёнбағри қиялигини 35-жадвалга асосан белгилаш лозим.

35-жадвал

Тупроқлар	Ёнбағир баландлиги, м	Ёнбағирнинг энг катта қиялиги
Қоя тоғ жинслари: кам нурайдиганлар енгил нурайдиганлар сувда юмшамайдиганлар сувда юмшайдиганлар	16 гача 16 гача 6 гача 6 - 12	1:0,2 1:0,5 - 1:1,5 1:1 1:1,5
Йирик бўлаклилар	6 - 12	1:1 - 1:1,5
Бир хил қаттиқ, ярим қаттиқ ва қийин юмшайдиган лойсимон ва қумсимонлар	12 гача	1:1,5
Майда бархан қумлар	2 гача 2 - 12	1:4 1:2
Лесслар	12 гача	1:0,1+1:0,5 1:0,5-1:1,5

Изоҳлар: 1. Чизиқ устида қуруқ иқлимли минтақаларда, қуруқ иқлимли минтақалардан ташқаридаги ёнбағир қияликлари келтирилган.
2. Лес­с тупроқли тоғ ёғбағрининг юқориги 1,5 м ни ёнбағирнинг асосий қисми қиялигига нисбатан 1:0,2 - 1:0,3 дан ётиқроқ қилиниши керак.
3. Кам нурайдиган қоя тоғ жинсларда тик ён бағирларга рухсат этилади.
4. Ўсимликлар билан мустаҳкамланган қумли ҳудудларда ён бағир баландлиги 12 м бўлганда энг катта қияликни 1:2 қабул қилишга рухсат этилади.
5. Ўйма ёнбағрининг баландлиг устки ва остки қош белгилари фарқи билан аниқланади. Тоғ ёнбағирлари мавжуд бўлганида ушбу жадвалдан фойдаланилганда ҳисоб учун уст ёнбағир олинади.


6.31. Чуқурлиги 1 м гача бўлган ўймаларни қор уюми босишидан ҳимоялаш мақсадида ёнбағир қияликларини 1:1,5 дан 1:10 гача очиқ ёки кўтарма кўринишида лойиҳалаш зарур. Чуқурлиги 1 м дан 5 м гача бўлган ўймаларнинг қор босадиган қисмини тик ёнбағирли қилиб (1:1,5 - 1:2) ва 4 м дан кам бўлмаган кенгликдаги йўл ёқалари ёки қўшимча токчалар билан лойиҳалаш зарур.
6.32. Майда ва чангсимон қумлар, ўта намланган лойсимон тупроқлар, енгил нурайдиган ёки ёриқли қоя тоғ жинсларда 2 м дан чуқур бўлган ўймаларни ариқорти токчалари билан лойиҳалаш лозим. Ариқорти токчалар кенглиги майда ва чангсимон қумларда 1 м, юқорида кўрсатилган бошқа тупроқларда ёнбағир баландлиги 6 м гача бўлганда 1 м, ёнбағир баландлиги 12 м гача бўлганда (қоя тоғ жинслари учун 16 м гача) 2 м қабул қилиш керак. I-III тоифаали йўл ўймалари енгил нурайдиган қоя тоғ жинсларидан лойиҳаланганда кенглиги камида 3 м, чуқурлиги камида 0,8 м ариқ зовурлари кўзда тутилишига рухсат этилади.
Ариқорти токчалари юзасига 20-40 ‰ да ариқ томонга қаратиб нишаблик берилади. Қоя тоғ жинсларида, шунингдек қуруқ иқлим шароитларидаги қумларда нишабликни кўзда тутмаслик мумкин.
6.33. Индивидуал лойиҳаланадиган объектларга тааллуқли ўймаларни лойиҳалашда ёнбағирларнинг умумий ва ички барқарорлигини баҳолаш ҳисобларини бажариш, уни таъминлаш бўйича тегишли кўндаланг кесимни белгилаш, дренажлар, ҳимоя қатламлари қуриш, ёнбағирларни мустаҳкамлаш турлари ва бошқаларни ўз ичига олган тадбирлар ишлаб чиқиш лозим.