Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

5. ҚУМ, ҚУМ-ШАҒАЛ, ШАҒАЛ, ЧАҚИҚ ТОШ ВА ШЛАК МАТЕРИАЛЛАРДАН СУНЪИЙ АСОСЛАР ҚУРИШ
5.1. Чақиқ тош, шағал ва қум-шағал (чақиқ тош) аралашмаси ҳажми зичла-ниш коэффициентини ҳисобга олган ҳолда белгиланиши лозим. Зичлаш учун заҳира коэффициенти чақиқ тош ва шағал учун 1,25 - 1,35 атрофида, шлакдан олинган чақиқ тош учун эса 1,4 - 1,5 атрофида тахминан қабул қили-ниши ва намуна зичлаш натижаларига қараб унинг миқдорига аниқлик кири-тилиши лозим.
5.2. Узоқ вақт давом этган ёмғирлардан кейин, шунингдек грунт асос ёки сунъий иншоотнинг пастки қатлам материали ўта намланган ҳолларда мате-риалларни ёйиш ва зичлаш рухсат этилмайди. Бундай ҳолатларда иш тўхта-тилиши ва грунт (материал) йўл қўйиладиган четга чиқишларни ҳисобга олган ҳолда оптимал намлик даражасига етгунга қадар қуригандан кейин давом эт-тирилиши лозим.
5.3. Асос қатламининг энг кам қалинлиги уни қуришда ишлатиладиган чақиқ тош (шағал) доналарининг максимал ўлчамларидан бир ярим баробар ортиқ бўлиши керак. Зичланадиган чақиқ тош ва шағал қатламининг қалинлиги зич ҳолатда камида 10 сm, қумда ётқизилганда эса камида 15 сm бўлиши керак.
Қатламнинг максимал қалинлиги зич ҳолатда металл валецли катоклар билан зичланганда 18 сm дан ва пневматик шинали катоклар билан зичланганда 25 сm дан ошмаслиги керак.
5.4. Қуруқ иссиқ ҳаво шароитларида асос қатламларини зичлаш ишлари материалларнинг оптимал намлигида бажарилиши керак.
Қум материаллардан асослар қуриш
5.5. Асосларнинг захни қочирувчи ва совуқдан ҳимояловчи қатламларини қуриш учун ишлатиладиган майдаланган тошларни элаб олинган ва табиий қумлар ГОСТ 8736 - 93 талабларига мувофиқ бўлиши керак.
5.6. Қум тўкиб қуриладиган участканинг узунлиги икки сменада қурила-диган қоплама узунлигидан кам бўлмаслиги керак.
Тўкилган қум грунт ётқизувчи машина ёки автогрейдер билан текислани-ши ва оптимал намликда пневматик шинали тиркама ёки ўзи юрар катоклар ёхуд виброкатоклар билан зичланиши лозим.
5.7. Асос қатламлари аввал массаси (6 - 8) t бўлган катоклар билан, кейин эса массаси (10 - 16) t бўлган катоклар билан талаб этилган зичликда зичлани-ши керак. Бунда катоклар зичланадиган участка ташқарисида бурилиб олиш-лари лозим.
5.8. Навбатдаги юқори қатламни қуришдан олдин асосга қиялаб текис-ловчи механизм ёрдамида якуний ишлов берилиши керак.