Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари

 
3.27
Жорий чўкиш: 
Аввалги ва кейинги кузатиш цикллари отметкалари 
фарқи сифатида олинган ихтиёрий репернинг чўкиш қиймати.
3.28
Эгилиш: 
балкалар
(аркалар, рамалар ва (ёки) конструкциянинг 
бошқа қисмлари) ўқида ётувчи, турли кучлар, ҳароратлар ва бошқа босимлар 
таъсир
этиши
натижасида юзага келадиган деформация туфайли 
конструкциянинг ишлаш ҳолатини характерловчи маълум нуқтанинг вертикал 
силжиши
. 
Қисқартиришлар ва белгилашлар
 
ГИБЛ
 
-
геодезик ишларни бажариш лойиҳаси;
 
ИБЛ
 
-
ишларни бажариш лойиҳаси;
 
ҚТЭЛ
 
-
қурилишни ташкил этиш лойиҳаси;
 
СНС
 
-
спутникавий навигация системаси;
КҲЯС
 
-
конструкторлик ҳужжатларнинг ягона системаси;
ҚЛҲС
 
-
қурилиш учун лойиҳавий ҳужжатлар системаси;
ГТС
 
-
газ тақсимлаш станцияси;
ТП
 
-
тақсимлаш пункти;
ТП
-
трансформатор пункти;
ҚМОИГП
-
қурилиш майдонинг оператив ижроий геодезик плани
; 
4.
 
УМУМИЙ МАЪЛУМОТЛАР
 
4.1
Ҳар қандай объектни қуриш
жараёнидаамалга ошириладиган 
геодезик ишларни,шаҳарсозлик меъёрлари
ва қоидалари ва давлат стандартлари 
талаблари доирасида,
қурилиш объектини жойлаштириш ва қуришда уларнинг
геометрик параметрларини
лойиҳа ҳужжатларига мос равишда таъминлайдиган 
ҳажмда ва аниқликда
бажариш керак.
4.2
Қурилишда бажариладиган геодезик ишлар
қуйидагиларни ўз ичига 
олади:
а) геодезик ишларни бажариш лойиҳасини (ГИБЛ) ишлаб чиқиш
; 
б) қурилиш майдонининг режалаш тўрини барпо этишнива бино ва 
иншооотлар
(йирик ва мураккаб объектлар ва 9 қаватдан баланд бинолар учун 
-
бинолар, иншооотларнинг ташқи режалаш тўрларинибарпо этиш),магистрал
ва 

---

ШНҚ 
3.01.03-19 8 -
бет.
майдон ташқарисидаги чизиқли
иншоотларнингасосий ва бош режалаш 
ўқларини жойга кўчириш
ҳамда технологик қурилмаларни монтаж қилишни ўз 
ичига олгангеодезик режалаш асосини 
яратиш
; 
в) магистрал, чизиқли 
иншоотлар ёки уларнинг қисмларидан ташқари, 
майдон ичидаги вақтинча бинолар (иншооотлар)ни режалаш
; 
г) бинолар (иншооотлар)нинг бошланғич ва монтаж горизонтларида ички 
режалаш тўрини ва технологик қурилмаларни монтаж қилиш учун
режалаш 
тўрини барпо этиш,агарда бу ишларни бажариш лойиҳасида кўрсатилган бўлса, 
ҳамда батафсил режалаш ишларини
амалга ошириш
; 
д) бинолар (иншооотлар)
нинг
геометрик параметрлари аниқлигини 
геодезик назорат қилиш
ваижроий съёмка бажариш орқали ижроий геодезик 
ҳужжатларни
тузиш;
е)
пойдеворлар,бинолар (иншооотлар)конструкцияси ва уларни 
қисмларининг деформациясини геодезик ўлчашлар, агарда бу
лойиҳа 
ҳужжатларида кўрсатилган бўлса, муаллифлик назорати ёки давлат назорат 
органлари томонидан белгиланган бўлса.
4.3
Биноларнинг (иншоотларнинг) геометрик параметрлари аниқлиги, 
шу билан бирга қурилишнинг барча босқичларидаги ижроий геодезик 
съёмкаларнинг 
геодезик 
назорати, 
ушбу 
ишларни 
бажарувчи 
ташкилот(инвестр)
томонидан амалга оширилиши лозим.
4.4
Бинони режалаш асосини барпо этиш, батафсил режалаш ишларини 
, қурилиш жараёнида геодезик ишларни , бинонинг геометрик параметрлари 
аниқлигининг геодезик
назорати ва геодезик ижроий съёмкаларни амалга 
ошириш пудратчи (субпудратчи) мажбуриятига киради.
4.5
Геодезик ишлар
қурилишда геодезик ўлчашларнинг керакли 
аниқлигини таъминловчи замонавий техник воситалар ёрдамида бажарилиши 
керак.
4.6
Геодезик ишлар
қурилиш технологик жараёнининг ажралмас қисми 
ҳисобланади ва уларни умум қурилиш, монтаж ва махсус ишларни бажариш 
муддатлари билан боғлиқ ҳолда, ушбу қурилиш майдони
учун ягона график 
асосида амалга ошириш
керак.
4.7
Объектларни қуришда
, 
ишларни бажариш лойиҳасини ишлаб 
чиқиш учун белгиланган тартибда геодезик ишларни бажариш лойиҳаларини 
тузиш керак. 
4.8
Геодезик режалаш
ишларини бошлашдан олдин, режалаш 
ишларида фойдаланиладиган ишчи чизмалар ўлчамларинингўзаро боғлиқлиги, 
координаталари ва нуқталар отметкалари (баландлиги) тўғрилиги текширилган 
бўлиши ва буюртмачи (техник назоратчи
)
томонидан ишлаб чиқаришга рухсат 
берилган бўлиши керак.
4.9
Геодезик ишларни керакли аниқликдаги ўлчаш воситалари билан 
бажариш лозим.
Чизиқли
иншоотларни қуришда, краности йўлларини монтаж қилишда, 
вертикал текислашни бажаришда геодезик ишлар
амалга оширилганда
, 
устунликни лазер асбоблари билан ишлашга бериш керак.

---

ШНҚ 
3.01.03-19 9 -
бет.
Ишларни бошлашдан олдин
геодезик асбоблар текширилган ва созланган 
(юстировка қилинган) бўлиши керак. 
4.10
Қурилишда геодезик
ишларни
амалга ошириш
жараёнида 
фойдаланиладиган геодезик асбоблар Ўзбекистон Республикаси Давлат 
стандартлар агентлиги 
норматив ҳужжатлари талаблари доирасида 
сертификатланган ва текширишдан ўтган бўлиши керак.
Қурилишда геодезик ишларни бажарувчи ташкилотлар амалга 
ошириладиган ишларнинг хусусиятини инобатга олган ҳолда, ўлчаш 
воситаларининг рўйхатини ишлаб чиқиши керак. Қурилишдаги геодезик 
ишларда қўлланиладиган ва текширишга тегишли бўлган ўлчаш 
воситаларининг номи 1
- 
иловада келтирилган.
4.11
Геодезик ишларни, геодезик асослаш пунктлари сақланишини 
таъминлаш мақсадида
, 
лойиҳа ҳужжатларида кўзда тутилган ҳудудни тозалаш, 
уни бузилиши лозим бўлган бино ва иншооотлардан бўшатилгандан сўнг, ва 
имконият даражасида, вертикал текислашни бажаргандан сўнг амалга ошириш 
лозим.
4.12
Қурилиш объектининг аниқлик синфи ва категориясига боғлиқ 
равишда ўлчашларнинг технологик
регламенти 1
-
жадвалга асосан белгиланади.
1- 
жадвал