69
Tasavvur qiling: aql mash’ali bilan ming yillar burun
dengiz ortini yoritgan Beruniy siymosini
jonlantirmoq uchun
ulug‘ vatandoshimizning tafakkur olamiga qay darajada oshno
bo‘lmoq va uni qay darajada idrok eta olmoqlik talab etiladi.
Qolaversa, shunday daho bilan dardlashgandek bo‘lib, ul zotning
tafakkur ziyosidan bahramand bo‘lishga havas uyg‘otguvchi
tuyg‘uni avlodlar qalbiga joylash ehtiyoji-chi? Buning uchun
igna bilan quduq qazigandek o‘nlab kitoblarni mutolaa qilish,
ona tarixni shunchaki bilishning o‘zigina kamlik qilar. Ehtimol,
o‘tmishimizning yorug‘ timsollaridan o‘z qalbiga nur
indirish va
bu nurni ranglar jilvasida tasvir etish san’ati ham zarur bo‘lur.
Atoqli musavvir Malik Nabiyev qalbida ulug‘ ajdodlarimiz
shavkatidan faxr-iftixor hissini tuyish shu qadar kuchli bo‘lganidan
Amir Temurdek buyuk sohibqiron suvrati va siyratini xalqimizga
manzur bo‘ladigan darajada gavdalantirishga muyassar bo‘ldi».
Murod Abdullayev. «O‘zbekiston adabiyoti va san’ati» gaz.,
2008, 2-may
.
Istiqlol davri badiiy adabiyoti
sahifalarini varaqlar ekanmiz,
hozirgi davr badiiy adabiyoti tili, badiiy
nutq nasriy asarlarda
ham, nazmiy asarlarda ham yangi ruh bilan boyigani,
yangi-
yangi obrazlar bilan birga, yangicha
nutqiy vositalar ila
boyiganini ko‘ramiz. Bu so‘zlarning tanlanishida ham, yangicha
gap shakllarida ham, fikrlar hamda his-tuyg‘ularning davr ruhi
bilan hamohang, hamnafas bo‘lishga intilishida ham ko‘rinadi.
Namunalarni solishtiraylik:
«Nasim oshna, men birinchi ko‘ngildan iffatlisini ko‘rmadim,
birinchi ko‘ngildan so‘nmasini ko‘rmadim.
Oshiq umrim mobaynida juda ko‘p qizlarni ko‘rdim.
Men qizlarni ko‘chalarda, teatrlarda ko‘rdim, to‘y-ma’rakalarda,
kinolarda ko‘rdim. Bari qizlar xushro‘y-xushro‘y… Ayniqsa, hind
kinolaridagi qizlar? Suv bilan yutguday qizlar! Suluv-suluv qizlar!
70
Hind qizlari to‘lg‘anib-to‘lg‘anib, eshilib-eshilib o‘ynadi!
Hind qizlari har qancha eshilib o‘ynasa-da, to‘lg‘anib o‘ynasa-
da, baribir… baribir, Momoqizga kelbat bermadi. Hind
qizlari-da
Momoqiz bo‘lolmadi.
Oshna, Tilovberdining onasiga-da ko‘nglim ketib uylandim.
U… u Momoqizdan-da xushro‘y…
Oshna, uyam Momoqizning oldidan o‘ta bersin!
Nasim oshna, men Momoqizdan ulug‘ini ko‘rmadim!»
Tog‘ay Murod,»Yulduzlar mangu yonadi».
Xullas, badiiy nutq ko‘p qirrali nutq bo‘lib, tilning boyligini,
butun imkoniyatlarini to‘lig‘icha namoyon qila oladi. Shuning
uchun tilni o‘rganish, undagi o‘zgarishlarni kuzatishda badiiy
nutq (badiiy adabiyot tili) asos bo‘lib xizmat qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: