Sh. Ziyamuxamedova, G. Gulyamova yuristning yozma nutqi

Yozma nutqning yurist kasbiy faoliyatidagi o‘rni
Mamlakatimizdagi yuridik o
‘
quv yurtlarining o
‘
quv rejasiga 
«Yuristning yozma nutqi» fanining kiritilishi zamon talablariga 
mos kadrlar tayyorlash maqsadini nazarda tutadi.
Fanning maqsadi bo
‘
lajak  yuristlarning  ma’muriy-huquqiy 
sohada kasbiy va shaxslararo muomala madaniyati ko
‘
nikmalarini 
shakllantirish, shuningdek, ma’lum huquqiy vaziyatlarga muvofiq 
kasb nutqidan ongli foydalanish malakalarini takomillashtirishdan 

---

10
iborat. Bu fan yuristlar faoliyati bilan bog
‘
liq, rasmiy hujjatlar 
(so
‘
roq qilish, sud jarayoni bilan bog
‘
liq  protsessual  hujjatlar) 
tuzish malakasini shakllantirishga ham yordam beradi. 
Yana  shuni  alohida  ta’kidlash  joizki,  milliy  huquqshunoslik 
maktabini yaratish, huquq madaniyatini targ
‘
ib qilish va 
yoshlar ongiga singdirish, ularni milliy mafkura g
‘
oyalari bilan 
qurollantirish, huquqiy demokratik jamiyat qurish bevosita 
bo
‘
lg
‘
usi yurist-kadrlarning savodxonligiga bog
‘
liq bo
‘
lishi 
tabiiydir. Shunday ekan, bo
‘
lg
‘
usi yuristlarning ixtisoslikka oid 
barcha fanlar qatorida «Yuristning yozma nutqi» fanini ham zarur 
darajada o
‘
rganishi taqozo etiladi. 
To
‘
g
‘
ri, aniq, izchil va tushunarli yoza olish uchun til 
boyliklaridan mazmunga mos so
‘
zni tanlay olish qobiliyatini 
takomillashtirish zarur. Buning uchun so
‘
zni o
‘
rinsiz 
takrorlamaslik, so
‘
z shaklini, gap turini to
‘
g
‘
ri qo
‘
llash, har bir 
uslubning o
‘
ziga xos belgi va mezonlarini ongli idrok qilish 
maqsadga  muvofiqdir.  Yuristlar  qonunlar  matnlaridagi  yuridik 
terminlar mohiyatini to
‘
g
‘
ri anglab yetishlari va ularni o
‘
z o
‘
rnida 
qo
‘
llashga rioya qilishlari zarur. Bu fanni yana quyidagicha 
izohlash o
‘
rinlidir:
1. Yuristning yozma nutqi yuridik tilni, uning qonun-qoidalarini 
ongli idrok qilish asosida yurisprudensiya doirasida savodli nutq 
tuza olish mahoratidir. 
2. Yuristning yozma nutqi til vositalaridan o
‘
rinli foydalangan 
holda huquq sohasida maqsadga muvofiq yoza olish san’atidir. 
3. Yuristning yozma nutqi bu ravon va mazmunli, oddiy va 
tushunarli yozish madaniyatidir.
Bo
‘
lajak yuristlarimiz nutq madaniyatining yuqorida eslab 
o
‘
tilgan talablariga har doim rioya qilishlari lozim. Chunki 
huquq-tartibot organlari xodimlari davlatning ramzidir. 
Ularning muomala, yozma nutq madaniyati yuqori darajada 
bo
‘
lishi shart. 

---

11
Yozma nutq bilan shug
‘
ullanmagan o
‘
quvchining nutqi 
nochor,  fikrlash  qobiliyati  past  bo
‘
ladi. Yozma ish jarayonida 
o
‘
quvchi mushohada qilishga, fikrlashga majbur bo
‘
ladi. Bunday 
yozma ishlar bir tomondan, o
‘
quvchining  fikrlash  qobiliyatini 
o
‘
stirishga yordam bersa, ikkinchi tomondan, uning mantiqiy 
izchil jumlalar, matnlar tuza olish mahoratini rivojlantiradi, so
‘
z 
tanlash malakalarini takomillashtiradi.
Ko
‘
p hollarda aksariyat o
‘
quvchilarda mustaqil jumlalardan 
matn tuza olish, bir fikrni ikkinchi fikrga bog
‘
lay olish malakalari 
sust bo
‘
ladi. So
‘
z boyligi nochor, so
‘
z qo
‘
llash qobiliyati rivoj 
topmagan, tuzayotgan jumlalari g
‘
aliz va noravon bo
‘
ladi. 
Yozma ish mashqlari aynan ana shu kamchiliklarni bartaraf 
etadi.