Ш. Вдурбонов болалар ва усмирлар

ж а р а ён л а р и н и таъм и нлай ди .
Б ун дан т а ш за р и , н а ф а с оли ш ни н г т е з ёк и с ек и н були ш и з о н  
т а р к и б и д а к и с л о р о д ва к ар бон ат а н ги д р и д н и н г зан ч алик о з ёк и  
кутлигига за м б о гл и з. Бу йул билан н аф ас олиш нинг и дора зи ли ни ш и
— гуморал бош зари ли ш дейилади. Кон таркибида о з булсада карбонат 
а н г и д р и д з о н ц е н т р а ц и я с и н и н г ош и ш и н а ф а с олиш м ар к ази н и н г 
зи т и зл а н и ш и н и кучайтиради ва о зи б а т д а н аф ас олиш тезлаш ади, 
ак синча з о н д а к и сл ор одн и н г ош и б кетиш и н аф ас олиш тезл и ги н и  
с у с а й т и р а д и . Я н а а о р т а рав оги ва у й з у а р т ер и я с и д е в о р л а р и д а  
ж ой л аш ган х ем о р ец еп т о р л а р за м з о н тар к и би да к ар бон ат а н ги др и д  
купайиш и б и л а н о з зи ти злан и б, наф ас олиш м арказининг зузгалиш ига 
с а б а б булади.
К он та р к и б и д а ги з а р хи л м еди атор л ар , ж ум л адан , адр ен ал и н , 
н ор ад р ен ал и н ва ац етилхолин у з н авбати да н а ф а с олиш м арказига 
таъ си р эти б, н а ф а с олиш зарак атларин и кучай ти ри б ю бор ади .
А даш ган н ер в ш охчалари о р за л и н а ф а с олиш м арказига д о и м и й  
сур ъ атда а ф ф е р е н т импулслар б о р и б туради, н аф ас олиш пайтида 
бор ган
им пулслар н а ф а с олиш зар ак ат и н и тор м озлан и ш и га оли б 
келса, н аф ас ч и за р и ш в азти да борган импулслар н аф ас ч и зар и ш  
ж а р а ён и н и тор м озл ан и ш и га олиб келади.
Н а ф а с ол и ш м а р к а з и т а н а н и н г б о ш з а з и с м л а р и д а н б о р г а н  
импулсларга за м ж а в о б бер а д и (торм озланиш ёки зузгали ш билан). 
М асалан, ам миак бутини зидлаш н ати ж аси да бур ун —т о м о з йулидаги