Sh. Sodiqova

O 'rta g u ru h   (4—5 yosh )
  bolalarning jism o n iy  rivojlanishini  ta'm in lash - 
da bolalarni jism o n iy  harakat turlari bilan tanishtirish,  ularni  faol b o iis h g a  
undash ham da turli o ‘y in  v a m a sh q la rg a  qiziqish u y g ‘otish nazarda tutiladi.
M azk u r m aq sad g a erishish  u ch u n   quyidagi v azifalarni  m uvaffaqiyatli 
hal  etish  zarur:
1) 
m a s h g 'u lo t  v aq tid a  bolalarni  q o 'l  v a  oyoq  harakatlarini  m ashqqa 
m uvofiq  rav ish d a  o y oqni  sudram ay,  b oshni  egm ay  y en g il  y u rish g a  odat- 
U ntirish;
76

---

2) n a rv o n g a tirm ash ib  chiqish, t o ‘p n i p a n ja la r y o rd a m id a  ush lab  olish, 
shuningdek,  turli  usullar y o rd a m id a  t o ‘p u lo q tirish d a  b oshlang"ich holat- 
ni t o ‘g ‘ri  egallash,  velosiped  uch ish  m ala k asin i tark ib  toptirish:
3) tu rli ta rtib d a saflanib yu ra olish,  fazo d a cham alash n i  o 'rg a tish  h a m ­
d a m u v o za n at  saq lash g a o i g a t i b   borish.
Jism oniy ta rb iy a g a doir v azifalarni hal etish  orqali ta rb iy alan u v ch ilard a 
qu yidagi  m alak a va  o d atlar tark ib  toptiriladi:
1)  b ad a n tarb iy a  v aq tid a  yurish,  y u g u rish ,  sak rash   q o i- o y o q   m ash q ­
larini  faol  egallashga,  gavda h o latin i  tik k a tu tish g a  erishish;
2) jism o n iy   sifatlarni  rivojlantirish;
3)  o 'y in la rn i  b o lalarning  o 'z la ri  m u staq il  rav ish d a  tash k il  etish larig a 
im k o n iy at yaratish;
4)  bolalarda v elosiped,  ch anada uchish, t o ‘p, h a lq a  v a  b o sh q a n arsalar 
y o rd am id a bajarilad ig an  h a rak at m alak alarin i tak o m illash tirish ;
5) jism o n iy   tarb iy a  m a sh g 'u lo tla rid a   birgalikda  dam   olish  daqiqalari- 
dagi  o 'y in la rg a   erkin q o ’sh ilish larig a odatlantirish.
6)  oyoq u chida,  tizzalarn i  b aland k o ‘tarib  yu rish ,  to vonda,  oyoq kaft- 
larin in g   y o n   to m o n i  bilan  yurish,  tu rli  b u y u m lar  oralab  y o n   to m o n g a 
yu rish ;  h arak at tezligi  v a  y o ‘n alish larin i  o ‘z gartirib  safd a y urish;
7)  oyoq  uchida,  tizzalarin i  b alan d   k o ia r ib   katta  q ad a m lar  bilan 
yugurish,  safda ju ft  b o 'lib ,  tu rli  y o ’n alish d a  d o ira  b o ‘lib.  q o i i n i   ushlab, 
ilon izi  b o 'lib .  y u g u rish  h a m d a  yu g u rish n i y u rish  bilan alm ash tirish , to 'x - 
to v siz  1,5  d aq iq ag ach a  yugurishga,  30  m etrg a tez,  4 0 -6 0   m etrg ach a  o ‘r- 
tach a  tezlik d a  y u g u rish g a,  2 0 0 -2 4 0   m etr  m aso fag a   sekin te z lik d a  y u g u ­
rish g a  o ‘rgatish;
8)  turgan  jo y id a   ikki  o y oqlab  aylanib  sakrash,  q o ‘llarni  y u q o rig a 
k o 'ta rib  sakrash,  o ldinga qarab y u rish  v aq tid a sakrash,  b ir o y o q lab  tu rg an  
jo y id a  va y u rg an  h o ld a sakrash; to 'siq la rd a n  sakrab o ‘tish,  70 sm  uzunlik- 
k a   2 0 -3 0   sm   b alan d lik d an   sakrab  o 'tis h ,  arqon  b ilan   sak rash g a  urinish, 
dum alatish,  u loqtirish,  ilib  olish;  ay ian a  orasidan to 'p n i  dum alatish,  k o p ­
tokni  yuq o rig a  otib v a  y erg a u rib   ilib  olish;
9) k am id a  10 m  m aso fan i em aklab o ‘tish, tu rli balan d lik d ag i b u y u m lar 
ostid an   em aklab  o ‘tish;  g im n astik a  k u rsisid a  q o 'lla rg a   tay an g an   holda, 
qorin  bilan  sudralish;  to i t   o y oqlab y urish,  gim n astik a  d evoriga  o ‘ngdan 
ch ap g a  o i i b   tirm ash ib   chiqish;  2 0 -3 0   sm   b a lan d lik d a  to rtilg an   arqon 
tag id an ,  h alq a o rasid an   em aklab  o i i s h ;
77

---

10) t o ‘pni b ir-b irig a irg ‘itib, d e v o rg a y e rg a  urib ilib olishga, n avbatm a- 
n av b at o ‘ng v a  chap q o ‘l b ila n  to ‘pni urishga,  o g 'irlig i  0,5  kg b o ‘lgan od­
diy v a  h avo  to 'p la rin i y erd a   dum alatib,  u lo q tirish g a o ‘rgatish;
11)  u ch  g ‘ild irak li  v elo sip ed d a   o 'n g g a   v a   ch ap g a b urilib,  d o ira  b o 'y - 
lab, y erg a q o ‘y ilg an  b u y u m larn i chetlab o ‘tib hay d ash  v a  b u y ru q  b o ‘y ic h a  
to 'x ta sh g a   o 'rg a tish ;
12) ch iziq  b o ‘y lab  m u v o zan a t saqlab yurish,  biror narsani kaftga, bosh 
u stid a  q o ‘yg an  h o ld a yu rish ,  g im n astik a  o ‘rin d ig ‘ida  bir-biri  bilan  alm a- 
shib  o 'tis h ,  ta x ta   u stid a   oy o q   u c h id a  y urish,  y u g u rib   k elg an d an   s o 'n g  
o ‘rin d ig ‘ida  m u v o z an at  saqlab  turish,  bir  o yoqni  bukib,  ik kinchisida 
tu rish   h a m d a  ik k ala  to m o n g a  aylanish,  q o ‘lla r  belda,  y o n   to m o n lard a 
k o 'z n i  y u m ib  y u rish  v a  boshqalar.