Sh. Sodiqova



Download 7,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet191/253
Sana01.01.2022
Hajmi7,72 Mb.
#302667
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   253
Bog'liq
Maktabgacha pedagogika (sodiqova sh.) (1)

1э  limning 
Ko 
rgazmali 

i- 
1
 
« 
,  , 
,  .
uslublari 
faoliyat  narsa-hodisalarga  muvofiq  keluvchi
ko‘rgazmalilik asosida tashkil etilishi mumkin. 
Ta’limning ko‘rgazmali uslublariga kuzatish, ko‘rgazmali qo‘llanmalami 
(narsa-buyumlar, rasmlar,  diafilmlar,  slaydlar, videoyozuvlar, kompyuter 
dasturlarini) namoyish etish kiradi.
Kuzatish  -   atrofolamdagi  hodisalarni  diqqat  bilan  ko'rish,  ulardan 
muhim, asosiysini ajrata olish, yuzaga keladigan o'zgarishlarni belgilash, 
ularning  kelib  chiqish  sabablarini  aniqlash,  xulosalar  qilish.  Bolani  ilk 
yoshdan  boshlab kuzatishga  o‘rgatish,  unda  kuzatuvchanlik,  kuzatilayo- 
tgan  hodisaga  diqqatni yo ‘naltira olish,  ko‘rganlari  asosida fikr yuritish, 
fikrini so‘z bilan ifodalay  olishni rivojlantirish zarur.
Bolalarning  o'rganilayotgan  obyektni  bevosita kuzata olishlari toTiq 
tasavvurlarni shakllantirish va bilish jarayonlari -  idrok etish, xotira, fikr­
lash,  xayolotni rivojlantirish uchun muhim  ahamiyatga ega.  Kuzatish ja­
rayonida bolada xilma-xil fikriy  faoliyat amalga oshadi:  qo‘yilgan savol- 
larga javob izlash,  qiyoslash, taqqoslash.
Maktabgacha ta ’lim  yoshidagi  bolalarni  o ‘qitishda  kuzatishning  xil- 
ma-xil  turlari dan  foydalaniladi:  qisqa  muddatli  va  uzoq  muddatli,  tak- 
roriy va qiyosiy.
216


Maktabgacha  ta’lim  yoshidagi  bolalarni  o'qitishda  kuzatish 
ikki
 
yo'nalishdai
  rivojlanadi.  Eng  avvalo, 
kuzatilayotgan  obyektlar  doirasi
 
izchil  tarzda  kengaytirib  boriladi
:  guruh  xonasini,  keyin  maktabgacha 
ta ’lim  muassasasidagi  boshqa  binolarni  (oshxona,  tibbiyot  xonasi  va 
hokazolar),  yer maydonchasini,  nihoyat maktabgacha  ta’lim muassasasi 
atrofidagi obyektlami (bog',  daryo,  anhor, maktab stadioni va boshqalar) 
kuzatish.  Ikkinchi  yo‘nalishda 
konsentrlangan  kuzatishga.
  amal  qilinadi. 
Dastlab  bolalar  biror  obyektning  o‘ziga  xos  belgilarini  aniqlashsa,  tak- 
ror kuzatishda esa  o‘sha  obyektni  boshqalari  bilan  qiyosiy  o ‘rganadilar. 
Masalan,  shahar  transporti  bekatida  bolalar  avtobus  va  marshrutkani 
kuzatishadi,  ularni  to ‘g‘ri  aytishni  o‘rganishadi;  takror  kuzatishda  ular­
ning diqqati avtobus va marshrutkaning o ‘ziga xos belgilariga qaratiladi; 
keyingi  safar  esa,  bolalar  avtobus  va  marshrutkani  taqqoslashadi,  ular­
da  umumiy  tasaw urlar tarkib topadi va  “shahar transporti” tushunchasi 
shakllanadi.
Kuzatish  uslubidan  foydalanishda  m a’lum 
didaktik  talablarga
  rioya 
qilish lozim.  Jumladan:
1) kuzatish obyekti bolalar uchun qiziqarli bo‘lishi zarur;
2)  kuzatiladigan obyekt uning o ‘ziga xosliklarini  aniqlay  olishga im- 
kon beradigan sharoitga ega bo‘lishi kerak;
3)  pedagog  kuzatishning  maqsadini  oldindan  belgilashi,  yangi  egal- 
lanadigan  bilimlar  doirasini  aniqlashi,  o‘rganilishi  rejalashtirilayotgan 
bilim va ko‘nikmalarning bolalardagi mavjud tajribalar bilan aloqadorligi 
ta'minlashi lozim;
4)  yaxlit  idrok  etishni  ta’minlash  uchun  bolalarga  kuzatish  haqida 
to ‘liq ko‘rsatma berilishi zarur;
5)  qo‘yilgan  maqsad  va  vazifalar,  obyektning  o ‘ziga  xosliklari,  bo- 
lalarning yosh xususiyatlari bilan bog‘liqlikda kuzatishning izchil, tizim- 
li, rejali tarzda amalga oshirilishi maqsadga muvofiq.
Rasm,  diafilm,  slayd,  videorolik  va  boshqa  ко ‘rgazmali  vositalarni
 
namoyish  etish
  -   qator  didaktik  vazifalarni  hal  etishga  imkon  beruv­
chi  maktabgacha  ta’lim  yoshidagi  bolalarni  o‘qitishning  muhim  uslubi. 
Ko‘rgazmali  vosita tanish va  notanish  narsa-buyumlarni  obrazli  ko‘rish 
imkonini  beradi.  Rasm,  chizma,  jadval  yordamida  bolalarda  harakatsiz 
ko‘rgazmali  timsollar  shakllantiriladi,  ta’limning  texnik  vositalaridan 
jo ‘shqin ко‘rgazmali timsollarni yaratishda foydalaniladi.
217


Maktabgacha  ta’lim  muassasalarida  rasmning  xilma-xil  turlaridan 
foydalaniladi:  didaktik rasmlar,  rassomlarning san’at asarlari, kitob grafi- 
kasi,  narsa-buyumlarni  ifodalovchi  rasmlar.  Didaktik  rasmlar  maxsus 
yaratilib,  yil  fasllari,  hayvonot  va  o ‘simliklar  dunyosi  kabi  seriyali  taq- 
dim  etiladi.  Bolalami  madaniyat,  san’at  bilan  tanishtirishda  mashhur 
rassomlarning  san’at asarlaridan  foydalaniladi.  Badiiy  asar qahramonlari, 
voealar  sodir  bo'lgan  mamlakat  va  shaharlar  haqida  m a’lumot  beruvchi 
kitob  grafikasi  (kitobdagi  rasmlar)dan  ta’limning  ko‘rgazmali  vositasi 
sifatida  foydalaniladi.  Shuningdek,  tarbiyachi  tomonidan  narsa-buyum- 
lami ifodalovchi rasmlar ham tanlanadi va mavzu doirasi bilan bog‘ liqlikda 
(“0 ‘yinchoqlar”, “Transport”, “Hayvonlar” va boshqalar) ularni tasniflaydi.
Shuningdek,  bolalami  o‘qitishda  harakatlar  namoyishi,  namuna 
ko'rsatish  kabi 
ta'limning  ko'rgazmali  usullari&m
  ham  foydalaniladi. 
Harakatlar  namoyishi
  ish  usullari,  ularni  bajarish  ketma-ketligini  o’zida 
ifoda  etib,  jismoniy  tarbiya,  musiqa,  tasviriy  san’at,  mehnat  mashg‘- 
ulotlarida  qoTlaniladi. 
Namuna  ko'rsatish
  usulidan  tasviriy  faoliyat, 
mehnat,  shu  jumladan,  qoT  mehnatiga  o ‘rgatishda  keng  foydalaniladi. 
Tarbiyachi  bolalami  namunani  tahlil  etishga  jalb  etadi,  ishni  bajarish 
bosqichlarini aniqlaydi.

Download 7,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish