Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

Jahon mamlakatlarining inqirozga qarshi kurashga sarflangan moliyaviy xarajatlari Mamlakat	Moliyaviy xarajatlar, mlrd. dollar
Mamlakat YAIMga nisb. % hisobida (2008-yil)
Rossiya	222	13,9
Buyuk Britaniya	1020	37
AQSH	3539	25
Germaniya	893	23
Yaponiya	576	12
Xitoy	570	13
Dunyo bo'yicha	9400	15

lnqirozdan qutqarish bo'yicha ko'rilayotgan chora-tadbirlardan ko'rinib turibdiki, rivojlangan mamlakatlar tartibga solinmaydigan er- khi bozor haqidagi ideologik dogmani orqaga tashlab, iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish usullaridan keng foydalana boshladilar.

Tijorat banklarini «milliylashtirish»ni nazarda tutuvchi davlat bud- jetidan ajratilgan mazkur investitsiya resurslari ma'lum bir davrga o'zining ijobiy natijasini berishi mumkin

.Hoziigi vaqtda dunyo mamlakatlari tomonidan inqirozga qarshi kurash bo'yicha yirik miqdorda moliyaviy resurslar ajratMmoqda. Ularning hajmi va yalpi ichki mahsulotga nisbatan salmog'i inqirozning ta'sir ko'lami va har qaysi mamlakatlarning inqirozga qarshi kurash bo'yicha ishlab chiqqan rejalari hajmiga asoslanadi. Yuqoridagi jadval maiumotlaridan ko'rinib turibdiki, dunyo bo'yicha jami sarflangan mablag'larning hajmi 9400 mlrd. dollarni tashkil qilgan. AQSH hukumati sarflagan mablag'larining hajmi 3539 mlrd. doliarni tashkil qilgan bo'lib, bu mamlakat yalpi ichki mahsulotining 25% _ni tashkil etadi. Bu ko'rsatkich Buyuk Britaniyada 1020 mlrd. dollarni (mamlakat yalpi ichki mahsulotining 37%), Ger- maniyada 893 mlrd. dollarni (23%) tashkil qilgan. Bundan ko'rinadiki, hozirgi sharoitda inqirozdan AQSH, Buyuk Britaniya, Germaniya dav- latlari nisbatan ko'proq aziyat chekmoqda.
Inqirozni bartaraf etish bo'yicha mamlakatlar tomonidan ishlab chi­qilgan chora-tadbirlar bo'yicha ajratiladigan mablagiar ma'lum maqsadli sarflanish yo'nahshlariga ega (19.4-jadval).
Jadval maiumotlaridan ko'rinib turibdiki, inqirozni bartaraf etish- ga sarflangan jami mablagiar 2008-yilda 6820 mlrd. dollarni tashkil qildi. Kredit mablag'iariga davlat kafolati uchun 3004 mlrd. dollar sarflan­gan, ya'ni jami ajratilgan mablagiardagi salmog'i 44% ni tashkil qil­gan, moliyaviy institutlar ustav kapitaliga maqsadli qo'yilmalar 1155 mlrd. dollarni tashkil qilgan bo'lib, ularning salmog'i 17% ni tashkil qilgan. Yuqori riskli shubhali aktivlarni xarid qilish uchun sarflangan mablag'lar hajmi 674 mlrd. dollarni tashkil qilib, ularning jami ajratil­gan mablagiardagi salmog'i qariyib 10% ni tashkil qilmoqda.

19.4-jadval