Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»



Download 61,19 Mb.
bet181/305
Sana13.04.2022
Hajmi61,19 Mb.
#548903
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   305
Bog'liq
иктисод назарияси.FR10

Yalpi taklif egri chizig'i
P
Narx darajasi
III
n

Chizmadan ko'iinadiki, yalpi taklif egri chizig'i o'z shakli jihatidan yakka yoki bozor taklifining an'anaviy egri chizig'idan farq qiladi. Shu o'rinda ta'kidlash lozimki, uzoq muddatli va qisqa muddatli davrdagi yalpi taklif egri chizig'i bir-biridan farqlanadi. Uzoq davrdagi yalpi taklif egri chizig'i o'z shakliga ko'ra chizmadagi Yt nuqtaga qadar joy­lashgan har qanday tik chiziqdan iborat boiadi. Iqtisodiy resurslarning ishlab chiqarishga tobora ko'proq jalb etilisbi mazkur chiziqni Yt nuq- tagayaqinlashtiradi va pirovardida shu nuqtada joylashgan chiziqqa teng- lashadi. Chunki qo'shimcha resurs va imkoniyatlarni ishga solish uchun vaqtnhig yetarli bo'hshi uzoq muddatli davrda iqtisodiyotda toia bandlik holatiga olib keladi.


Qisqa muddatli davrda yalpi taklif egri chizig'ining ko'rinishi bir oz murakkabroq bo'hb, uchta kesmani o'z ichiga oladi.

  1. Yotiq kesma. U ba'zida «keynscha» kesma deb ham atalib, iqti­sodiyotning tanazzul yoki turg'unlik pallasidagi holatini aks ettiradi. Yotiq kesma milliy ishlab chiqarish potentsial hajmi (chizmadagi Yt nuqtajdan ancha kam boigan ishlab chiqarishning real hajmi (chiz­madagi Y( nuqtaga qadar boigan hajm)ni o'z ichiga oladi. Ya'ni, bu oraliqda mamlakatdagi mavjud ko'plab ishlab chiqarish quwatiari, mashina, uskuna va ishchi kuchi ishlab chiqarishga jalb etilmaydi yoki ulardan to'liq foydalanilmaydi. Shunga ko'ra, mazkur resurslarning ishlab chiqarishga jalb etilishi narx darajasiga hecli qanday ta'sir ko'rsatmaydi. Bu oraliqda ishlab chiqarish real hajmi qisqarganda ham tovar va resurslar narxi eski darajada qoladi. Shunday qilib, yotiq kes- mada narx darajasi o'zgarmagan holda milhy ishlab chiqarish hajmini oshirish imkoniyati mavjud.

  2. Oraliq kesma. Y va Yt nuqtalar orasidagi mazkur kesma milhy ishlab chiqarish real hajmining ko'payishi narx darajasining o'sishi bi­lan birga borishini ko'rsatadi. Bu ishlab chiqarishning to'liq quwat bi­lan ishlay boshlaganidan, korxonalarning ancha eski va kam samarali uskunalardan foydalana boshlaganligidan guvohlik beradi. Ishlafe chiqarish hajmining kengayib borishi bilan qo'shimcha ishchi kuchi ham ishga jalb qilinadi. Shu barcha sabablarga ko'ra mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlar ortadi, korxonalar ishlab chiqarishining rentabelli boiishi uchun tovariarga ancha yuqori narx belgilaydi. Shu sababli oraliq kesma- da milliy mahsulot real hajmining ko'payishi narxlarning o'sishi bilan birga boradi.

  3. Tik kesma. U ba'zida «klassik» kesma deb ham atalib, iqtisodiyot o'zining to'liq yoki tabiiy darajasiga erishganligini ko'rsatadi. Bunda iqti­sodiyot ishlab chiqarish imkoniyatining shunday nuqtasida (chizmada- gi Yt nuqta) joylashadiki, bunda qisqa muddatda islilab chiqarish hajmini yanada kengaytirishga erishish mumkin emas. Iqtisodiyot to'liq quwat bilan ishlay boshlaganligi sababh narxning to'xtovsiz oshib borishi ham ishlab chiqarish real hajmining ko'payishiga olib kelmaydi. Qisqacha aytganda, bu kesma milliy ishlab chiqarish hajmi doimiy bo'lib qolishi, narx darajasi esa o'zgarishi mumkinhgini ko'rsatadi.


Download 61,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   305




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish