Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

Xalqaro iqtisodiy integratsiya — jahon mamlakatlari o'zaro iqti­sodiy aloqalarini chuqurlashtirish va barqaror rivojlanishi hamda milliy xo'jaliklar o'rtasidagi mehnat taqsimoti asosida ular xo'jalik aloqalarining birlashish jarayoni.
Erkin savdo hududlari — iqtisodiy integratsiyaning eng oddiy shakli bo'lib, uning dorasida savdo cheklashlari bekor qilinadi.
Bojxona ittifoqi — yagona tashqi savdo ta'riflari o'rnatishni va uchin- clii mamlakatga nisbatan yagona tashqi savdo siyosati yuritishini taqozo qiladi.
To'lov ittifoqi — milliy valutalarning o'zaro almashinuvi va hisob- kitobda yagona pul biriigining amal qilishi.
Umumiy bozor - bunda uning qatnashchilari o'zaro erkin savdoni amalga oshirish va yagona tashqi savdo siyosati o'tkazish bilan birga kapital va ishchi kuchining erkin harakati ta'minlanadi.
Iqtisodiy va valuta ittifoqi - iqtisodiy integratsiyaning eng oliy shakli bo'lib, bunda iqtisodiy integratsiyaning barcha qarab chiqilgan shakllari iqtisodiy va valuta-moliyaviy siyosat o'tkazish bilan birga uyg'unlashadi.
Qat'iy (bir tomonlama nafli) integratsiya - integratsiya jarayon- laridan ba'zilari naf ko'ruvchi, boshqa birlari donor mamlakatlar hisoblanadigan integratsiyaning tashqi tavsif holatlari bilan shartlan- gan turi.
Moslashuvchan (ikki tomonlama nafli) integratsiya — har bir
mamlakat bir vaqtning o'zida ham donor, ham naf ko'ruvchi hisobla­nadigan integratsiya turi.
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Xalqaro iqtisodiy integratsiya nima va uning qanday shakllari mavjud?
   
2. 
   Erkin savdo hududlarining mohiyatini tushuntiring. Bunday tu- zilmalarning integratsiyalashuv jarayonidagi o'rni qanday?
   
3. 
   Bojxona ittifoqi va to'lov ittifoqi bir-biridan nimasi bilan farq qiladi?
   
4. 
   Umumiy bozorning amal qilish tamoyillari qanday va bugungi kunda uning faoliyati uchun qanday shart-sharoitlar talab qilinadi?
   
5. 
   Integratsiyaning qanday turlarini bilasiz? Har biriga misollar keltiring.
   
6. 
   Bugungi kunda O'zbekistonning jahon xo'jahgiga mtegratsiyala- shuvining qanday darajalari mavjud?
   
7. 
   Yevropa Ittifoqi, Erkin savdo to'g'risida Shimohy Amerika bitimi (NAFTA), Janubiy-Sharqiy Osiyo mamlakatlari assotsiatsiyasi (ASEAN) to'g'risida ma'lumot bering.
   
8. 
   Xalqaro iqtisodiy munosabatlarni ifodalovchi yana qanday na- zariyalarni bilasiz? Bu nazariyalarning afzal va kamchilik tomonlarini taqqoslang.
   
9. 
   O'zbekistonda tashqi iqtisodiy aloqalarning ustuvor yo'nalishiarini ko'rsating.
   
10. 
    Mamlakatimizning keyingi yillardagi tashqi iqtisodiy faohyatiga baho bering.
    

27-bob. JAHON BOZORI. XALQARO VALUTA VA KREDIT MUNOSABATLARI
Ushbu bobda milhy iqtisodiyotning dunyo mamlakatlari bilan bog'langan murakkab iqtisodiy munosabatlari tizimida xalqaro savdo munosabatlarining tutgan o'rni, xalqaro savdoning rivojlanishi, omil­lari va tuzilishi, xalqaro munosabatlarning moliyaviy yoki valutaga oid tomonlari bayon etiladi. Shuningdek, valuta munosabatlari va hozirgi zamon valuta tizimi asoslari, mamlakatning to'lov balansi, uning tarki­bi va taqchilligi muarnmolari o'rganiladi. Xalqaro valuta-kredit munosa­batlari, valuta tizimi, valuta kursi va valuta siyosati, ularga ta'sir ko'rsatuvchi omiilarga alohida e'tibor beriladi.
27.1. Xalqaro mehnat taqsimoti va xalqaro savdo to'g'risidagi turlicha nazariyalar
Milliy xo'jaliklarning xalqaro iqtisodiy munosabatlar tizimida ish­tirok etishi, ularning shakllari va samaradorlik darajasi kabi muammo- larning uzoq davr mobaynida turli olimlar tomonidan tadqiq etilishi bu boradagi turlicha nazariyalarning shakllanishiga ohb keldi. Bu na­zariyalar orasida eng awalo mamlakatlarning xalqaro mehnat taqsimoti va ixtisoslashuvda ishtirok etishi zarurligini nazariy jihatdan asoslab beruvchi mutlaq va qiyosiy (nisbiy) ustunlik nazariyalari muhim aha­miyat kasb etadi.