Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

fl О ,П Д
j \$ 7  \ k /
\ , %
' e
\,
/О*. 
/ в 1; 
/в*-. 
; в \
•• 
1
Y 4
« \
‘ // 
/; 
£
2.23-rasm. 
Dastlabki qatorlarni shakllantirish jarayoni ketma-ketligi.
ignadon 
16,
77ignalari ishga tushirilib ignalarga yangi ipjoylashtiriladi 
(2.23v-rasm). Yangi ipdan oldingi J ignadon ignalarida 
2
halqa qatori 
hosil etiladi. Orqa ignadon 
2
ignalarida esa yarim halqa qatori hosil 
etiladi. Shakllangan yangi halqa qatorining sirt tomonidan dastlabki 
qator suprem yarim halqalari / , , Л, / 3 ilgaklar bilan ignadon oralig‘iga 
tortiladi.
Uchinchi va keyingi halqa qatorlarini hosil qilishda ikkala ignadon 
ignalarida ribana o‘rilishdagi halqa qatorlari hosil etiladi (2.23g-rasm). 
H ar bir halqa qatori shakllangandan so‘ng, dastlabki qatomi tutib 
turgan ( i p 
I2,
73) 
14
ilgaklar bitta halqa balandligida pastga tomon 
siljib tushadi. /,, /2, / 3 ilgaklar dastlabki 
1
halqa qatori bilan birgalikda 
tortuvchi val 
9
va yo‘naltiruvchi plastina 
12
bosh qismiga qadar 
harakatlanib keladi. Tortuvchi val 
9
plastina 
12
ga nisbatan aylana 
harakatlanadi. Natijada mahsulot qismining dastlabki ishlay boshlash 
qismi 
9
val, 
12
plastina va 
10
qurilma oraliqlari bo‘ylab siqib torta 
boshlaydi. Ilgakli 
14
igna mahsulot dastlabki qatoridan ozod boigach,
40

---

keyingi mahsulotning dastlabki qatorini to ‘qish jarayoni boshlangunga 
qadar ish jarayonini vaqtinchalikka to ‘xtatadi.
Mahsulotning dastlabki qatori bir tekis, sifatli qilib, qo‘l mehna- 
tidan foydalanmay, avtomatik usulda ishlab chiqariladi.
To‘quv avtomatining o‘ziga xosligi, mahsulot qismining dastlabki 
ishlay boshlash qatorini ribana yoki pikeli o‘rilishlarda to ‘qish imkoniga 
ega emasligidir. Yassi ignadonli to ‘quv avtomatining ikkala ignadon- 
lariga ignalar shaxmatli tartibda joylashtirilgan. Ignalarda dastlabki 
ishlay boshlash qatorini hosil qilish uchun ular ignadonlar bo‘ylab 
yuqori tomonga ko‘tariladilar. Ignalarga yangi ipni joylashtirisli 
jarayonida ikkala ignadon ignalari bir-biriga yaqin joylashgan bo'I' 
ganligi sababli tortuvchi ilgak dastlabki qator ipini ilish uchun ignalar 
oralig‘i b o ‘ylab yuqori tomon ko‘tarilib, ignalar oraUg‘iga joylasha 
olmaydi.
Natijada ribana o'riJishda dastlabki ishlay boshlash qatorini ilgaklar 
yordamida hosil qilish imkoni bo‘lmaydi. Shu sababli bunday rusumli 
to'quv avtomatlarida dastlabki qatomi ribana o ‘rishda to'qish uchun 
ishlay boshlash qatorining suprem o'rilishidan foydalanib hosil etiladi-
A vtom atda mahsulot qismlarining dastlabki qatorini ilgaklar 
yordamida hosil qilib, ulaming ignadonlar oralig‘iga tortish amallarini 
bajarilishi mahsulot qismlarini alohida-alohida, ajratuvchi qatorlarisiz 
ishlab chiqishni ta ’minlaydi. Natijada avtomatning ish samaradorligi 
ajratuvchi qatorlami bartaraf etish hisobiga ortadi. Yassi ignadonli 
fang avtomatida donali trikotaj mahsulotlarining dastlabki qatorini 
ishlay boshlashni ilgakli ignalardan foydalanib to'qiydigan takomil- 
lashgan to'quv mashisinaning yana birining tuzilishi 2.24-rasmda tasvir- 
langan.
Avtomat ikki 
1, 2
ignadonli bo‘lib, ignadonlar oraliq qismiga 
dastlabki qator halqalarini tortish maqsadida 
3
ilgaklar, maxsus ignadon 
4
uyasiga harakatlanuvchan qilib, vertikal holatda joylashtirilgan. 
Tortish ilgaklari joylashtirilgan ignadon, to ‘quv ignalari joylashgan 
orqa ignadon ostki qismiga 5 plastinka bilan qo‘zg‘almas etib birik­
tirilgan.
Ilgaklar harakati davomida ignadon uyalaridan chiqib ketmasliklari 
uchun ignadon sirti bo'ylab 
5
po'lat lineyka bilan musta h kam I a ngan.
41

---