Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

«а-g»
va 
«a!-g]»
qismlari tikuv yoki kettel m ashinalarida tikilib, tayyor 
shaklga keltiriladi.
214

---

M ahsulot yengning m anjet «
a, b, v, g»
qismi to ‘qib bo'lingach, 
yengning chap qismi aylana shaklda ikkala ignadon ignalarida suprem 
o'rilishda to'qiladi. Shundan so'ng yengning 
a 1, b \
v1, g 1 m anjet 
qism i va asosiy qism lari xuddi chap yeng kabi to'qiladi. Yeng 
4
qismlari to'qib bo'lingach, sviterning 
2
bo'yin qismini ribana o'rilishda 
manjet 
1
usulida to'qiladi. Yoqa qismini to 'q ish jarayoni yakunlangach, 
sviterning 
51,
б7 yelka va asosiy 7qismlari aylana nay shaklida to'qiladi. 
Asosiy qism ni to 'q ish jarayoni yakunlangach m ahsulotning etak qismi 
to'qiladi. Etak qismini to'qishning ikki usuli mavjud. Birinchi usulda 
etak qismi ribana o'rilishda yeng va yoqani to 'q ish usulida to'qiladi. 
Ya’ni ribana o'rilishda etak qismini to'qishda orqa ignadondagi suprem 
halqalari dekkerlarga ko'chirilib tutib turiladi. Shundan so'ng halqali 
orqa ignadon ignalarga halqalari ko'chirib olingan ignalar qo'shilib, 
ribana halqa qatorlarini to'qiydi. Bu qator m ahsulotning etak qismini 
hosil etadi. Etak qism ini to'q ish d a ishtirok etadigan ignalar soni 
m ahsulotni asosiy 7 qismini to'qishda ishtirok etgan ignalarga nisbatan 
ikki barobar ko'p bo'ladi.
Etak 
3
qismi to 'qib bo'lingach, ribana o'rilishning qo'shilgan igna­
lard a ( q o 's h im c h a e ta k q ism i u c h u n ) to 'q ilg a n q ism i m axsus 
dekkerlarda ko'chirib olinib, orqa ignadondagi barcha halqalar (eng 
kabi 7 6«-rasm) oldingi ignadon ignalariga ko'chirib o'tkazilib, avtomat 
suprem o'rilishga o'tkaziladi. Shundan so'ng orqa ignadon ignalardan 
yechib olingan, dekkerlarida tutib turilgan suprem o'rilishli halqalarini 
ignalarga ko'chirib o'tkaziladi. Bu jarayon bajarilishi bilan birgalikda 
sviterning etak qism i asosidan q o 'sh im c h a to 'q ilg an (ribananing 
ikkinchi yarmi) ribana halqa qatorini ham orqa ignadon ignalariga 
ko'chirib o'tkaziladi. Ribana halqa qatorlarining suprem asosida ikkala 
ignadon ignalarida joylashishi m ahsulotning etak qism ini ribana 
o'rilishda shakllantiradi, etakning birlashm agan 3 qismini tikuv m ashi­
nasida biriktirib tikiladi. Yuqoridagi ta ’kidlangan jarayonlarning baja- 
rilishida sviterning tayyor shaklda ishlab chiqarilishi ta ’minlanadi.
215

---

Shundan so'ng barcha ignalardagi halqalarni tashlash bilan to 'q ish
jarayoni yakunlanadi, so‘nggi halqa qatori so‘tilib ketishi mumkinligi 
uchun u tikuv m ashinasida tikib, mustahkamlanadi.
Yassi ignadonli fang yarim avtomat va avtomatlarining texnologik 
im koniyatlarining yuqori ekanligi (halqalarni bir ignadan ikkinchi 
ignaga ko‘chirib o ‘tkazib, mahsulot qismlarining qismlarini o‘zgartirish) 
tufayh ularda ustki trikotaj m ahsulotlarining b ir qator turlarini yarim 
tayyor usulda ishlab chiqariladi. Jum ladan, barcha yassi ignadonli 
(yassi fang, koton) halqalarni ko'chirish imkoniyatiga ega bo'lgan 
m ashina va avtom atlarda bolalar, ayollar va erkaklar uchun ustki 
trikotaj va sport m ahsulotlarini yarim tayyor shaklda, andoza gardishi 
bo ‘ylab to ‘qib ishlab chiqariladi. Bunday usulda donali trikotaj m ahsu­
lotlarining ishlab chiqarilishi xom ashyodan samarali foydalanishni 
ta ’minlaydi. Shu bilan birgalikda, m ahsulot ishlab chiqarishdagi q o ‘- 
shim cha m ehnat turlarini (m atoni to ‘shash, andozalam i to ‘shama 
sirtiga jo y la sh tirish , an d o zalarn i qirqish, tik ish va h .k .) keskin 
qisqartiradi. Bu esa qo‘sim cha sarf-xarajatlami kamaytirib, m ahsulot 
tannarxi qisqarishini ta ’minlaydi.
7 .7 a -ra sm d a y arim m u n ta z a m (y arim tayyor) usu ld a ishlab 
chiqarilgan bolalar va erkaklar ustki trikotaj m ahsulotlarining tuzilishi 
tasvirlangan. M ahsulot tuzilishiga k o ‘ra o ‘ziga xos bo'lib, bichib- 
tikib ishlab chiqarilgan m ahsulot turidan qism an farqlanadi. Farqi 
shundaki, buyum ning old va orqa yuqori qism larini birlashtiruvchi 
yelka choki