Ш. Пўлатов Низомий номидаги тдпу ҳузуридаги халқ таълими ходимларини қайта тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий маркази ―Педагогика, психология ва таълим технологияси‖ кафедраси доценти, п ф. н. Тақризчилар

 
4. Вояга етмаганлар ўртасида қаровсизлик, назоратсизлик, 
ҳуқуқбузарлик ва жиноятчиликни содир этилишига сабаб бўлаѐтган 
асосий омиллар. 
Оиладаги носоғлом муҳит (нотинч ва ноқобил оила, оилада жанжал, 
сўкиш, ҳақорат қилиш, камситиш); 
Ота-оналар ва фарзанд ўртасида ўзаро келишмовчилик; 
Ота-оналар турли юмушлар билан банд (чет элга ишлаш учун чиқиб 
кетган); 
Ота-оналар фарзандининг уйда, кўчада, таълим муассасасида ва 
жамоат жойларида хулқ-атворидан бехабарлиги; 

---

120 
Ота-оналар томонидан фарзандининг таълим-тарбия олишига 
тўсқинлик қилиниши;
Фарзанднинг бўш вақти тўғри ташкил этилмай қаровсиз ва назоратсиз 
қолиши; 
Маҳаллада аҳоли ва қўни-қўшниларнинг бепарволиги;
Таълим муассасасида назоратни сусайтириб юборилганлиги. 
 
5. Ички ишлар профилактика ҳисобига олиш 
Ўзбекистон 
Республикасининг 
―Вояга 
етмаганлар 
ўртасида 
назоратсизлик ва ҳуқуқбузарликларнинг профилактикаси тўғрисида‖ги 
(29.09.2010 йил, №ЎРҚ – 263-сон) Қонуни асосида амалга оширилади. 
Бунда, қуйидаги тоифага кирувчи вояга етмаганлар ички ишлар 
профилактика ҳисобига олинади: 
назоратсиз ѐки қаровсиз қолганлар;
ғайриижтимоий хатти-ҳаракатлар содир этганлар; 
ихтисослаштирилган ўқув-тарбия муассасаларида ѐки ижтимоий-
ҳуқуқий ѐрдам кўрсатиш марказларида сақланаѐтганлар;
таълим 
муассасаларидаги 
машғулотларга 
узрли 
сабабларсиз 
келмаѐтган ѐки мунтазам равишда қатнашмаѐтганлар, шунингдек, таълим 
муассасасаларига таъқиқланган буюмларни олиб кирганлар;
маъмурий ҳуқуқбузарликлар содир этганлар;
вояга етмаганни жазо қўлламасдан туриб тузатиш мумкин деб эътироф 
этилган ҳолларда жиноий жавобгарликдан озод қилинганлар;
ижтимоий хавфли қилмишлар содир этган, лекин жиноий 
жавобгарликка тортиш мумкин бўлган ѐшга тўлмаганлар; 
жиноят содир этганликда айбланиб, қамоққа олиш билан боғлиқ 
бўлмаган эҳтиѐт чораси қўлланганлар;
жиноий жазодан озод қилинганлар.