Ш. Пўлатов Низомий номидаги тдпу ҳузуридаги халқ таълими ходимларини қайта тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий маркази ―Педагогика, психология ва таълим технологияси‖ кафедраси доценти, п ф. н. Тақризчилар

Дарс таҳлилида қуйидаги психологик ҳолатларга эътибор бериш 
зарур: 

ўқув-билув жараѐнида ўқувчиларни фаоллаштириш услубларининг 
қўлланилиши; 

диққат-эътибор, ҳис-ҳаяжон ҳолатларнинг кечиши; 

ўқувчиларнинг билим доирасини кенгайтириш мақсадида, янги 
тушунча ва фикрларнинг қўлланилиши; 

ўқувчининг ақлий фаолиятларини ишга сола олдими? Шунга муҳит 
ярата олдими? каби саволларга жавоб бор лки йўқлиги; 

ўқувчи – ўқитувчи мулоқотлари учун психологик муҳит вужудга 
келтирилган лки келтирилмаганлиги; 

дарс жараѐнида ўқувчиларни фаоллаштириш, ундаш, маъқуллаш, 
мақташ, маънавий қўллаб-қувватлаш, ҳазил-мутойиба қилиш ва маслаҳатлар 
бериш каби хатти-ҳаракатлар унумли қўлланилдими? 

ўқитувчи ―Болаларга дўстона муносабатда бўлиш‖ дастур лойиҳаси 
доирасида ўқувчи билан самимийликни ва ўзаро ҳурматни жойига қўйишга 
эриша олдими? 

дарс жараѐнида ижодий муҳит яратилдими? Ўқувчилар ва ўқитувчи 
ўртасида ўзаро тушунмовчилик содир бўлган ҳолатларда ўқитувчи вазиятдан 
чиқа олдими? 

ўқитувчи ва ўқувчи орасида муомала маданиятига эришилдими? 
Юқоридаги психологик муҳитларни ҳисобга олганда дарсни таҳлил 
этишни қуйидагича олиб бориш мақсадга мувофиқ: 
1. Дарс қайси тилда олиб борилиши, унинг умумдарслар тизимидаги 
ўрни. 
2. Дарс жараѐнида дидактик мақсадларнинг амалга оширилиши. 
3.Дарснинг мазмуни (дарсда илмийлик, тушунарлилик, кетма кетликка 
риоя қилинганлиги). 
4. Дарснинг услубий томони, кўргазмали ва техника воситаларнинг тўғри 
танланганлиги. 
5. Дарсда ўқувчиларни фаоллаштириш, мустақил ишлаши ва ижодий 
фикрлашларининг ташкил этилиши. 
6.Ўқув материалини ўқувчилар томонидан ўзлаштирилганлик даражаси, 
уларнинг билим сифати ва материални тушунган ҳолда ўзлаштирилиши. 
7. Дарсда иқтидорли ўқувчиларга эътибор қаратилиш даражаси. 

---

127 
8. Ўқувчиларнинг билим, кўникма ва малакаларга эга бўлганлиги. 
9. Дарсда болаларни ривожлантириш, тарбиялашга эътибор берилиши, 
дарсни уларнинг дунѐқарашларига мослаш, ўрганилаѐтган материалга 
муносабатлари, уларни таҳлил қила билишлари, синтез ва умумлаштира 
олишлари. 
10. Дарснинг ҳаѐт билан боғланганлик даражаси. 
11. Дарсда меъѐрдаги руҳий муҳитнинг яратилганлиги.