Sh. Murodov, R. Ismatullayev

117

118


3.18-rasm.
boshlab har ikkala tomonga chiziqli masshtab bo‘yicha 1,5 m dan o‘lchab qo‘yib, dambaning yuqori d va b' chegara chiziqlari uning o ‘qiga parallel qilib chiziladi. Bu chiziqlar har ikkalasining son belgisi ham 27,0 m bo‘ladi. Ular orasidagi masofa damba eni bo‘lib, 3,0 m ga tengdir. С va If chiziqlarga perpendikular qilib tekisliklarning qiyalik masshtablari P. va
Q. o‘tkaziladi.

2. 
   Dambaning quyi nishab tekisligi uning suvga tegib turgan qismi bo‘ladi. Chunki bu tekislikning H0 tekislikka nisbatan og‘ish burchagi kichik bo'lib, suv to‘lqinlarining kuchi yoki boshqa kuchlar dam bani yemirishga yo‘l qo‘ymaydi. Nishablik koeffitsiyenti mq = 1:/ ga teng bo‘ladi, nishablik intervali I = 1:i bo‘lganligi uchun / = mq bo‘ladi. Shunga asosan quyi nishabning intervali I = 1,5 m &ilan chiziqli masshtab bo ‘yicha Pt tekislikning gorizontal chiziqlari chiziladi.
   
3. 
   Quyi nishab tekisligi P bilan topografik sirtning son belgilari bir xil bo‘lgan gorizontal chiziqlarning kesishish nuqtalarini tutashtirish bilan ularning kesishish chizig‘i d’ hosil qilinadi.
   
4. 
   Yuqori nishab intervali ly = myu bo‘lgani uchun lq = 1 m bilan chiziqli masshtab bo‘yicha Q. tekislikning gorizontal
   

chiziqlari chiziladi.

2. 
   Topografik sirt bilan Q yuqori nishab tekisligining son belgilari bir xil bo'lgan gorizontal chiziqlarning kesishish nuqtalarini tutashtirish natijasida ularning kesishish chizig'i e' hosil bo‘ladi. Natijada parametrlari bilan berilgan dambani qurishdagi tuproq ishlari chegaralari bo'lgan e' va d' chiziqlar ’ aniqlanadi. Agar chizmada sonli masshtal) (masalan, 1:200) berilgan bo‘lsa, unda sonli masshtabdan chiziqli masshtabga o‘tish mumkin.
   

Bunda 1 m:200 = = 1000 mm:200 = 5 mm bilan chiziqli masshtab yasab olinadi. Yoki dambaning barcha parametrlari 1:200 bilan hisoblab chiziladi.

2. 
   3 .18-6 rasm da dam baning A-A b o ‘yicha qirqim i tasvirlangan. Bunda К chiziq topografik sirtning profili kabi