11
Urinma kuchlanishlarning juftlik konuniga asosan sterjenning bo‟ylama
kesimlarida ham urinma kuchlanishlar hosil bo‟lishi kerak. (13–shakl)
13–shakl
2. Sterjenning I va II kesimlari orasidagi masofa
va bu kesimlarning diametri
uzunliklari ham o‟zgarmaydi, bu esa sterjenning ko‟ndalang va bo‟ylama
kesimlarida normal kuchlanish paydo bo‟lmasligidan dalolat beradi. SHunday qilib,
buralgan sterjenlarning ko‟ndalang va bo‟ylama kesimlarida faqat urinma
kuchlanishlargina hosil bo‟lib, buralgan sterjen sof siljish kuchlanish holatida bo‟ladi.
3. Sterjenning erkin uchidagi ko‟ndalang kesim diametri AB to‟g‟ri chiziqligicha
qolib, faqat o‟zining dastlabki holatiga nisbatan
biror burchakka aylanadi, ya‟ni A
nuqta AA
1
yoyi C nuqta esa undan kichikroq CC
1
yoyi bo‟yicha ko‟chadi (14 –
shakl).
14 –shakl
12
Buralgan sterjenlarning ko‟ndalang kesimi bo‟yicha
urinma kuchlanishning
taqsimlanish qonunini bilish uchun undan dx uzunlikda I va II kesimlar orasidagi
qismining deformatsiyasini batafsil o‟rganmoq kerak(15 –shakl)
.
15 –shakl
11-shaklda sterjenning I va II kesimlari orasidagi
qismi katta masshtabda
ko‟rsatilgan. Bu shaklning sirtida(13 –shakl)gi paralellogram CFD
I
E
I
ning
bitta KE
tomonining ko‟chishi KE
I
ko‟rsatilgan.
16 -shakl
Sterjen sirtida yotgan CDEF elementning siljish burchagi
max
-yoyning element
uzunligiga bo‟linganiga teng:
.
max
dx
EE
I
13
O‟z navbatida EE
I
- yoy ko‟ndalang kesim doirasidan
EE
I
rd
ga tengligi yaqqol ko‟rinib turibdi.
SHunday qilib:
мах
r
d
dx
.
Agar shu sterjendan radiusi
ga teng bo‟lgan ikkinchi ichki silindirni qarasak 14-
shakldan ravshandirki
d
dx
.
SHunday qilib, burilish deformatsiyasi sof siljish
deformatsiyasidan iborat
bo‟lgani uchun uning ko‟ndalang kesimida taqsimlanadigan urinma kuchlanishni sof
siljishdagi Guk qonunidan topamiz:
G
G
d
dx
Yuqorida yozilgan formulalardan ko‟rinadiki burilgan sterjenning ko‟ndalang
kesimlarida siljish deformatsiyasi va urinma kuchlanish kesimning og‟irlik
markazidan olingan masofaga proporsional ravishda o‟zgarar ekan(17 – shakl).
17 - shakl
14
Urinma kuchlanishni ko‟ndalang kesim yuza bo‟yicha o‟zgarish qonuni ya‟ni
epyurasi 18 -shaklda ko‟rsatilgan.
18 – shakl
Doiraviy kesimli sterjenning og‟irlik markazida urinma kuchlanish 0 ga teng
bo‟lib uning chetida (konturida) maksimal qiymatga erishadi.
Urinma kuchlanish taqsimlanish qonunini bilgandan so‟ng sterjenning
muvozanat
shartidan uning qiymatini aniqlash qiyin emas:
Do'stlaringiz bilan baham: