Sh. Abdullayeva I f. d., prof

Lahzalik likvidlik koeffitsiyenti 
bankning yuqori likvid (ya’ni, 

---

150
kassadagi pul va korrespondentlik varaqasidagi) mablag‘larning joriy 
majburiyatlarga nisbati sifatida aniqlanadi va u bankning joriy to‘lovlari 
tezkorlik bilan amalga oshira olish qobiliyatini ko‘rsatadi. 
Bankning joriy majburiyatlariga: 
talab qilib olgunga qadar bo‘lgan depozitlar bo‘yicha majbu-
riyatlar; 
boshqa banklardan olingan yaqin orada to‘lanishi lozim bo‘lgan 
kreditlar bo‘yicha majburiyatlar kiradi. 
Bu me’yor bank aktivlarining likvid qismi bankning eng nobarqaror 
resurslarini qanchalik darajada sug‘urtalay olish imkonini ko‘rsatadi. 
Shuning uchun banklar lahzalik likvidlikni har kuni tekshirib borishlari 
va uning minimal darajasi 0,25 dan kam bo‘lmasligini ta’minlashlari 
lozim. Banklarning kreditlash jarayoni risk bilan bog‘liq. Shu sababli 
banklarning likvidligini ta’minlashda ular beradigan kreditlar bo‘yicha 
risk darajasini nazorat qilib borish o‘ta zarur. Agar bank biror mijozga 
yirik summada kredit beradigan bo‘lsa, unga to‘g‘ri kelish mumkin bo‘l-
gan risk darajasini tekshirib turishi lozim. Shu maqsadda K
qord
koeffi-
tsiyenti hisoblanadi. Bu me’yor davlat kafolatlangan kreditlariga tegishli 
emas. 
Likvidlik koeffitsiyentlarining me’yoriy darajalarini quyidagi 
jadvalda keltiramiz (22-jadval). 
22-jadval. 
Likvidlik koeffitsiyentlarining me’yoriy darajalari 
Koeffitsiyentlar Me’yor 
darajalari 
K
ll
0,25 
K
jl
0,30 
K
qm
1,00 
K
qord
0,25 
K
ykrd
>3,00 
K
kmr
1,00 
[98]
. MD davlatlari bank tizimida bajarilishi lozim bo‘lgan qator 
normativlar o‘rnatilgan. Masalan, Rossiya Federatsiyasi tijorat banklarga 
quyidagi me’yorlarga rioya qilishlarini shart qilib qo‘ygan (23-jadval).