Sh. Abdullayeva I f. d., prof

Qisqa valutaviy holatida 
sotilgan valuta bo‘yicha
 
majburiyatlar, 
sotib olingan valuta bo‘yicha talablardan oshadi, ya’ni xorijiy valutani 
sotish uni sotib olishdan yuqori bo‘ladi. 
Uzoq valutaviy holatda 
esa, aksincha, xorijiy valutani sotib olish 
uni sotishdan yuqori bo‘ladi, ya’ni sotib olingan valuta bo‘yicha talablar 
uni sotish majburiyatlaridan ko‘p bo‘ladi. Bu holatlarni quyidagi 
misollar bilan yaqqolroq tushuntirish mumkin. 
Masalan, ertalab bankda Yapon iyeni va funt sterling bo‘yicha 
yopiq valuta holati bo‘lsin. Bank ochilishi bilan mijoz bankka iyenga 
funt sterling sotish to‘g‘risidagi murojaat qilsin. Agar shu paytda 1 funt 
sterling kursi = 172 iyen bo‘lsa, bank mijozga 172 valuta kursi bo‘yicha 
1 million funt sterlingni sotsin. Bunda bank ochiq valutaviy holatiga ega 
bo‘ladi. 
Angliya funt sterlingi bo‘yicha qisqa valutaviy holati = 1 000 000 
funt sterling. 
Yaponiya iyeni bo‘yicha uzoq valutaviy holati = 172 000 000 Ya-
poniya iyeni. 
Banklar har bir valutaviy holat bo‘yicha risklar darajasini bel-
gilaydilar. 
Rivojlangan mamlakatlar amaliyotida valutaviy holatni doimiy 
ravishda nazorat qilish uchun ular bilan bog‘liq jarayonlar EHMlariga 
kiritiladi va undagi ma’lumotlar bo‘yicha valuta risklarining oldini olish 
choralari ko‘rib boriladi. 
 
4.7. Tayanch iboralar 
 
passiv operatsiyalar 
depozit 
depozit sertifikati 
depozit banki 
depozit indossamenti 
investitsion siyosat 
investitsion faoliyat 
investitsion iqlim 
xazina veksellari 
xazina majburiyatlari 

---

284
depozit muassasasi 
kredit uyushmalar 
depozit multiplikatori 
depozitariy 
depozit sertifikati 
nodepozitlar 
investitsiya portfeli 
investitsiya portfelini 
diversifikatsiyalash 
trast bitimlar 
trast kompaniya 
trast-vakil 
lizing 
lizing subyektlari 
lizing obyektlari 
lizing turlari 
moliyaviy lizing 
xalqaro lizing 
renting 
xayring 
inkasso 
valuta kursi 
valuta kotirovkasi 
valuta pariteti 
valuta koridori 
valuta intervensiyasi 
valuta konvertatsiyasi 
valuta arbitraji 
xejirlash 
xazina obligatsiyalari 
sertifikat 
aksept 
akseptant 
akseptlash 
akseptlangan chek 
bank aksepti 
komission operatsiyalar 
trast operatsiyalar 
akkreditiv operatsiya 
inkassa operatsiyalari 
faktoring 
ishonch operatsiyalar 
qimmatli qog‘ozlar 
emitent 
xalqaro operatsiyalar 
valuta operatsiyalari 
veksel 
trassant 
trassat 
veksel prolongatsiyasi 
tratta 
market-maykerlar 
fiksing 
kross-kurs 
devalvatsiya 
forvard 
opsion 
fyuchers