Sh. Abdullaeva pul, kredit va banklar

 
3)
tovarlar realizatsiyasidan tushgan tushum bilan ish haqini to’lash vaqtlari orasida 
vaqtincha bo’sh turib qolgan pul mablag’lari;
 
4)
kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonida yig’iladigan va kapitallashtirish 
uchun mo’ljallangan qo’shimcha mablag’lar;
 
5)
shaxsiy sektor daromadlari, jamg’armalari va boshqa bo’sh pul mablag’lari.
 
Kreditning zarurligini ifodalovchi omillar mohiyatini ochishda, ularning har 
birining ahamiyatini kredit shartnomasini tuzish darajasigacha olib kelish xato 
hisoblanadi. Alohida olingan bir omilning o’zi kredit berilishi uchun u yoki bu 
darajada etarli bo’lmasligi mumkin. 
Masalan, 
aytaylik 
korxonalarda ishlab chiqarish fondlarining doiraviy aylanishi 
jarayonida ularda kreditga ehtiyoj tug’iladi. Shunga asosan kredit takror ishlab 
chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlash zarurligidan kelib chiqadi degan 
shartga asoslangan holda kredit berilishi kerak. Ammo, bunda qo’shimcha resurslarga 
muhtojlik o’z-o’zidan avtomatik tarzda kredit berilishi kerakligini ifodalamaydi. 
Buning uchun kreditning zarurligini ifodalovchi boshqa sharoitlar ham mavjud 
bo’lishi kerak. 

---

156 
Iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim yo’nalishlaridan biri kredit 
munosabatlarini rivojlantirishda banklar kredit uchun xarakterli muhim shartlar va 
qonunlarga asoslangan holda kreditlash jarayonini amalga oshirishlari zarur. 
Xulosa qilib aytganda, korxonalarning xo’jalik hisobida ish yuritishida ishlab 
chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlash, korxonaning asosiy va aylanma 
fondlarining doiraviy aylanishining to’xtab qolishiga yo’l qo’ymaslik, korxonalarning
moliyaviy resurslar bilan ta’minlanganlik darajasining maromiyligini saqlash, 
korxonalar tomonidan tovar mahsulotini sotganda sotilgan tovar uchun to’lov 
summasini olish ob’ektiv va sub’ektiv sabablar tufayli kechiktirgan holda kreditning 
zarurligi kelib chiqadi. 
Ammo, kredit berish uning zarurligi bilangina kifoyalanib qolmasdan uning
maqsadli ishlatilishi shart-sharoitlari bilan ham belgilanadi. 
Iqtisodiyotning bir tekisda rivojlanishini ijtimoiy ishlab chiqarish ta’minlaydi. 
Ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonini esa kredit vositasida uzluksiz davom 
ettirib, moddiy ne’matlar yaratish jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan, bir zum 
bo’lsada, to’xtab qolishga yo’l qo’yilmaydi.
Demak, kredit iqtisodiyotning bir tekisda rivojlanishini ta’minlovchi 
dastaglardan biri degan xulosaga kelishimiz mumkin.

---

157