Sh. Abdullaeva pul, kredit va banklar



Download 0,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/103
Sana06.07.2022
Hajmi0,7 Mb.
#749974
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   103
Bog'liq
PUL KREDET VA BANKLAR

 
 
 
 
Toshkent Moliya instituti - 2003



KIRISH 
Mustaqillik yillarda O’zbekiston oldingidan tubdan farq qiluvchi yangi 
iqtisodiy munosabatlarga asoslangan iqtisodiy rivojlanishning navbatdagi 
bosqichlariga o’tib bormoqda. Bozor iqtisodi asosida tovar-pul munosabatlari yotadi. 
Tovar-pul munosabatlari – tovar ishlab chiqarish, tovarlarning ayirboshlash va pul 
muomalasiga xos munosabatlarni ifoda qiladi. Bozor iqtisodi erkin tovar-pul 
munosabatlarga asoslangan iqtisodiy monopoliyani inkor qiluvchi, ijtimoiy 
taraqqiyotga, aholini ijtimoiy muhofaza qilish yo’nalishiga ega bo’lgan va 
boshqarilib boriladigan iqtisoddir. 
O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida bozor munosabatlarini qaror toptirish 
dolzarb tadbirlardan bo’lgan pul, kredit va banklar tizimida ham chuqur 
o’zgarishlarni amalga oshirishni taqozo qiladi. Bozor munosabatlariga o’tish iqtisodiy 
kategoriya sifatida pulning, kreditning, foiz, soliq va boshqa kategoriyalarning 
mohiyati va ahamiyatiga boshqacha yondashish zarurligini taqozo qiladi. 
Bozor munosabatlariga o’tish sharoitida bank-moliya tizimining ahamiyati 
tubdan o’zgarmoqda. Bozor munosabatlarini boshqarish sohasida davlat tomonidan 
olib boriladigan barcha ishlarning og’irlik markazi ana shu tizimlarga ko’chdi. 
Shu sababli, bank tizimini takomillashtirish, banklarning mustaqilligini va pul 
muomalasidagi ahvol uchun javobgarligini oshirish, pul-kredit munosabatlarini 
tartibga solish, so’mning barqarorligi va yuksak nufuzini ta’minlash sahasidagi 
muammolarni o’rganish, shuningdek, tegishli ilmiy xulosalar chiqarish va 
tavsiyalarni ishlab chiqish o’ta dolzarb masalalardan hisoblanadi. 
Bugungi kunda quyidagi savollar ilmiy nuqtai nazardan javoblarini kutmoqda: 

naqd pul va kredit emissiyasining o’sishiga sabab nima? 

aholi qo’lidagi pulning harakatsiz turib qolishiga qanday qilib yo’l qo’ymaslik 
mumkin? 
- mahsulot ishlab chiqarishning o’sishini ta’minlamagan korxona (firma) ularga 
kredit berilishiga yo’l qo’ymaslik uchun qanday chora-tadbirlar ishlab chiqish lozim? 




milliy valyuta kursini almashuvi va barqarorlashuvini ta’minlash uchun qanday 
tadbirlar amalga oshirilishi kerak? 

inflyatsiyani oldini olish va uni pasaytirish omillari nimalardan iborat? 
Bozor munosabatlarini talab darajasida tashkil qilish, ishlab chiqarishni 
rivojlantirish, kengaytirish va shu asosida iqtisodiy taraqqiyotga erishish kreditdan 
foydalanishni, banklar faoliyatini samaradorligini oshirishni, kreditdan foydalanishda 
salbiy hollarning oldini olishni taqozo qiladi. Yoozirgi vaqtda tijorat banklari 
tomonidan beriladigan kreditlarning salmog’i va sifati sohasida ancha muammolar 
mavjud. 
Yoar bir jamiyatda bank tizimi uning iqtisodiy tizimining muhim va ajralmas 
tarkibiy qismi hisoblanadi. Tarixan tovar ishlab chiqarish va muomala jarayonining 
rivojlanishi banklarning rivojlanishi bilan o’zaro bog’liq holda taraqqiy qilib borgan. 
Banklar xo’jaliklarga kredit bera turib, korxona, tashkilotlar o’rtasida hisob-kitoblarni 
o’tkaza borib, kapital harakatida vositachi sifatida maydonga chiqadi. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida bank tizimida katta tarkibiy o’zgarishlar yuzaga keldi va 
banklarning tarkibi va ular bajaradigan funktsiyalar va ularga yuklangan 
vazifalarning mohiyati va sifati o’zgarib bormoqda. Banklar ma’muriy-buyruqbozlik 
tizimida ishlashdan yangi - bozor munosabatlari sharoitida ishlashga o’tdi. Bozor 
munosabatlari sharoitida ishlash banklardan yangi xizmat turlarini tadbiq qilish, 
mijozlarni qiziqishlarini hisobga olish, ularga xizmat ko’rsatishning yangi usullarini 
joriy qilish, yangi kredit vositalarini bank faoliyatida qo’llash, turli xil kredit 
institutlarining barpo qilinishi bilan bog’liq jarayonlarni yuzaga kelishiga olib keldi. 
Bozor iqtisodi sharoitida banklarning o’rni hamda faoliyatini muhimligi, pul, 
kredit va bank tizimining takomillashib borishi, shu sohada malakali kadrlar 
tayyorlashni va mavjud muammolar echimini taqozo qiladi. 
Mazkur darslik “Pul, kredit va banklar” kursining o’quv dasturi asosida 
yaratilgan bo’lib, ushbu yo’nalish sohalariga taalluqli bo’lgan mavzularni o’z ichiga 
oladi. Bu darslikda bozor iqtisodi nuqtai-nazaridan iqtisodiy kategoriyalar va ularga 
taallluqli bo’lgan masalalar ko’rib chiqildi. Bu kurs iqtisodiy fanlarni aniq mustaqil 
yo’nalishlaridan bo’lib, ishlab chiqarish munosabatlarining maxsus bo’limi – pul, 



kredit, banklar birjalar bilan bog’liq sohalardagi iqtisodiy munosabatlarning ifodasini 
o’zida aks ettiradi. Darslik umumiqtisodiy nazariya ta’limotlari, xorijiy olimlarning 
tadqiqotlarini e’tiborga olgan holda tadqiqot qilish asosida yaratilgan. 
Darslikda bozor iqtisodiyoti sharoitida pul muomalasi va kreditning rivojlanish 
qonuniyatlari, asosiy tamoyillari, banklar va bank operatsiyalarining olib borilishi va 
valyuta tizimini rivojlanish bosqichlari kabi masalalar o’z ifodasini topgan. 
Mazkur darslik, avvalo, iqtisodiyot oliy o’quv yurtlari talabalari, ilmiy 
xodimlar, aspirantlar, tijorat banklari va Markaziy bank xodimlari, moliya 
tashkilotlari xodimlari va shu soha bilan qiziquvchilar uchun mo’ljallangan. 




Download 0,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish