Ш. А. Маннонов номли “ёш бухгалтерлар клуби”

 
 
Б.А.Сулаймонов
ТошДАУ ректори, профессор 
 

---

4 
I ШЎЪБА 
БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИНИНГ МЕЪЁРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ВА ТАШКИЛИЙ-
УСЛУБИЙ ЖИҲАТЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. 
РЕСПУБЛИКАДА БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ ВА ҲИСОБОТИ 
ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШНИНГ ДОЛЗАРБ 
МАСАЛАЛАРИ 
 
Ризаев Н.К. – Ўзбекистон Республикаси Банк-молия
академияси “Бухгалтерия ҳисоби, таҳлил
ва аудит” кафедраси мудири, и.ф.н. доцент 
“Бухгалтерия 
ҳисоби 
барча 
фан 
ва 
санъатлардан юқори туради, чунки хамма унга 
эхтиѐж сезади, у эса ҳеч кимга нисбатан 
эхтиѐж сезмайди. Бухгалтерия ҳисобисиз дунѐ 
бошқарувсиз қолган, одамлар эса бир-бирларини 
тушуна олмаган бўлар эдилар” 
Барталомео де Салазано
Жаҳон молиявий инқирози глобал иқтисодиѐтнинг муҳим муаммоси 
хали бери бартараф этилмаган бугунги кунда, ҳар бир миллий иқтисодиѐт 
ва дунѐ ҳамжамияти миқѐсида қабул қилинаѐтган чора-тадбирларнинг 
қанчалик 
самарадорлигига 
боғлиқдир. 
Бу 
борада 
Президент 
И.А.Каримовнинг қатор илмий асарларида мамлакатимиз иқтисодиѐтнинг 
реал сектори корхоналари ва тармоқларининг барқарор ва узлуксиз 
ишлашини таъминлаш учун етарли даражада мустаҳкам заҳиралар 
яратилганлиги ва зарур ресурслар базаси мавжуд эканлиги таъкидланади. 
Бунинг учун эса барча имконият ва ресурсларимизни ишга солиш лозим 
бўлади. 
Дарҳақиқат, бугунги кунда хўжалик субъектларнинг фаолияти 
устидан етарли даражада назорат йўқлиги, бу эса молиявий 
институтлардаги бухгалтерия ҳисоби тизимини молиявий ҳисоботларнинг 
халқаро стандартлари талаблари даражасида тўлиқ ташкил этилмаганлиги 
ва молиявий ҳисоботларнинг ишончлилигини тасдиқловчи аудиторлик 
хизматлари фаолиятида жиддий камчиликлар борлигидан далолат 
бермоқда.
Шунингдек, яқинда қабул қилинган “Хусусий мулк, кичик бизнес ва 
хусусий тадбиркорликни ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш, уларни 
жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш чора-
тадбирлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси
Президенти 
Фармонида (ПФ-4725-сон 16.05.2015 й) хам хусусий мулкнинг ўрни ва 

---

5 
ролини тубдан ошириш, хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликни 
ривожлантириш йўлидаги тўсиқ ва чекловларни бартараф этиш, 
иқтисодиѐтда давлат иштирокини камайтириш, ялпи ички маҳсулотда 
хусусий мулк, жумладан, чет эл капитали иштирокидаги улушини изчил 
ошириш вазифалари қўйилди.  
Ушбу Фармоннинг эътиборли жихатлардан яна бири шундаки, 
микрофирмалар, кичик корхоналар ва фермер хўжаликлари фаолиятига 
оид барча текширувлар режали тартибда назорат органлари томонидан 
тўрт йилда бир мартадан, бошқа хўжалик субъектларида эса фақат 
Ўзбекистон Республикаси Назорат қилувчи органлар фаолиятини 
мувофиқлаштирувчи республика кенгаши қарорига асосан уч йилда бир 
мартадан кўп бўлмаган тартибда амалга оширилиши қатъий белгилаб 
қўйилди. Бу эса ушбу субъектларда маблағлардан самарали фойдаланиш, 
улар ҳақида ишончли маълумотларни таъминлаб берувчи бухгалтерия 
ҳисобини янада такомиллаштириш заруриятини кўрсатмоқда.
Маълумки, бухгалтерлик касби ўз ишига ўта юқори масъулият билан 
ѐндошишни талаб этади. Ўз навбатида субъектнинг молия-хўжалик 
фаолияти ҳақидаги маълумотларнинг қанчалик тўғри ва ишончлилиги 
кўпроқ бухгалтерга боғлиқдир. Демак бухгалтер ўз иш вақтининг деярли 
асосий қисмини субъектнинг иқтисодий ривожланиши (бошқарув